اشتیاق فیلمسازان برای حضور در جشنواره‌های خارجی کاردست‌شان داد

قاچاقچیان در کمین جشنواره‌های آنلاین/در هفته گذشته نسخه اکران نشده دو فیلم، به صورت غیرمجاز منتشر شد

ساعت 24-اسفند سال گذشته بود که «خورشید» آخرین ساخته مجیدی به شکل عجیب و ناباورانه‌ای مورد سرقت واقع شد و نسخه غیرقانونی آن با کیفیت عالی به صورت گسترده در فضای مجازی منتشر شد .

html>

موضوع مهمی که با سکوت عوامل فیلم «خورشید» همراه بود و اکثر رسانه‌ها به آن ورود نکردند. البته کاملا مشخص بود مهم‌ترین دلیل عدم انتشار خبرقاچاق فیلم «خورشید» برای جلوگیری از پخش بیشترنسخه غیرقانونی فیلم باشد اما هرچه بود نسخه غیرقانونی آن به سرعت در اینترنت دست به دست می‌شد.
فیلمی که نمایش‌های جهانی زیادی را پشت سر گذاشته بود و به واسطه موضوع جهانی کودکان کار، در جشنواره‌های متعددی حضور داشت وحتی به همت بنیاد فرهنگ و دانشگاه یوسی ال‌ای امریکا به صورت آنلاین برای مخاطبان به نمایش درآمد ولی در نهایت طعمه قاچاقچیان شد. شنیده‌های موثق ما حاکی از این است که فیلم توسط شخصی در امریکا به سرقت رفته است.
بعد از قاچاق فیلم بود که سازندگان «خورشید» مجبور شدند شرایط بحرانی اکران و بی‌مخاطبی سینماها را بپذیرند و تن به اکران نوروز امسال دهند. به بیانی دیگر اگر فیلم «خورشید» قاچاق نمی‌شد، حالا حالاها نباید منتظر اکران این فیلم می‌ماندیم و «خورشید» هم مثل بسیاری از ساخته‌های سینمای ایران به سادگی نمایش داده نمی‌شد. کما اینکه فیلم هم موضوع به روزی داشت و تعویق اکران آن باعث کهنگی فیلم نمی‌شد. حالا آنچه اهمیت دارد اینکه بر اساس مشاهدات ما ظرف هفته‌های گذشته دو فیلم سینمایی دیگر از کارگردانان شناخته شده سینمای ایران که در یک‌سال گذشته در جشنواره‌های زیادی حضور داشتند هم نسخه قاچاق آنهابه‌طور گسترده در فضای مجازی منتشرشده و همین موضوع سبب شده آنها برنامه اکران‌شان را تسریع ببخشند و با کمترین تبلیغ فیلم را روانه اکران کنند. با صاحبان آثار تماس گرفتیم اما آنها برای رسانه‌ای نشدن خبر قاچاق فیلم از گفت‌وگو امتناع کردند و ما هم برای مراعات شرایط اکران این فیلم‌ها از آوردن نام‌شان پرهیز می‌کنیم. اما پرسشی که این وسط به وجود می‌آید این است که چطور دو فیلم همزمان با هم سر از بازار قاچاق درآوردند؟ فیلم‌هایی که هنوز رنگ پرده را به خود ندیدند چگونه نسخه غیرقانونی آن به دست سودجویان می‌رسد؟ سابق بر این خطر قاچاق در ایران بیشتر متوجه فیلم‌هایی بود که به صورت آنلاین اکران می‌شدند یا مدت طولانی از نمایش‌شان در سینماها می‌گذشت، گویا در حال حاضرسرقت فیلم‌ها ابعاد جدیدتری پیدا کرده است. یک منبع آگاه در همین مورد به «اعتماد» می‌گوید: «این نوع قاچاق فیلم‌ها، یا از نمایش جهانی فیلم ناشی می‌شود یا از حضور درجشنواره‌های آنلاین.» او در ادامه توضیح می‌دهد: «از آنجایی که بحران کرونا یا باعث تعطیلی بسیاری از جشنواره‌های دنیا شده یا بسیاری از این رویدادها به صورت آنلاین و غیر حضوری برگزار می‌شوند و فیلم‌ها را به صورت اینترنتی در بخش مسابقه به نمایش می‌گذارند نمایش آنلاین باعث به سرقت رفتن فیلم می‌شود و فیلم‌هایی ایرانی هم که در بعضی جشنواره‌ها به صورت آنلاین شرکت می‌کنند نسخه غیرقانونی آنهااز طریق سودجویان و سارقان به بیرون درز می‌کند.»

چه بگوییم از حجم بالای
جشنواره‌های بی‌ارزش!
در همین زمینه محمد اطبایی، کارشناس و پخش‌کننده بین‌المللی سینمای ایران درباره جشنواره‌های آنلاینی که منجر به قاچاق فیلم‌ها می‌شود، صریح می‌گوید که «بله، متاسفانه هر جشنواره و نمایش آنلاینی با این خطر همراه است که راه ورودی باشد تا فیلم‌ها به بازار قاچاق راه پیدا کند. فیلمسازانی که با ذوق‌زدگی، حضور در هر جشنواره‌ای را به امنیت فیلم‌شان ترجیح می‌دهند بالاخره این پیامدها را هم باید قبول کنند. »
او می‌گوید: «یک پخش‌کننده بین‌المللی باید بسیار با احتیاط و وسواس فیلم‌ها را در جشنواره‌های آنلاین شرکت دهد و تمامی تمهیدهای مختلف جهت امنیت نمایش فیلم را اعمال کند مانند جئو-بلاکینگ که نمایش را تنها برای بینندگان محدوده کشور محل برگزاری جشنواره محدود می‌کند و تمهیداتی دیگر که جای لو دادن آنها در اینجا نیست! دوستان باید در وهله اول تلاش‌شان برای حضور در جشنواره‌های فیزیکال باشد و حضور در هر جشنواره‌ای که خطر قاچاق فیلم ‌وجود دارد، منطقی نیست، هر چند ما در این کشور در رقابت بالا بردن حضورهای جهانی فیلم‌ها هستیم و چه بگوییم از حجم بالای جشنواره‌های جعلی و بی‌ارزش! اطبایی می‌گوید: متاسفانه عمده مشکل ما، اشتیاق بی‌پایان شماری هموطنان مقیم داخل و خارج برای دیدن فیلم‌ها به صورت آنلاین و پس از آن ضبط و تکثیر غیرقانونی این آثار است. این پخش‌کننده و کارشناس بین‌المللی در بخش دیگری از صحبت خود با بیان اینکه به هیچ عنوان قصد تهمت زدن به کسی را ندارد اما می‌گوید موضوع سرقت از جشنواره‌های آنلاین خارجی به‌شدت رایج شده و همین موضوع سبب می‌شود فیلم از دست صاحبان آثار در برود. به گفته اطبایی مشکل برخلاف اتهام‌ها تنها جشنواره‌ها نیستند، زیرا صدها فیلم از کشورهای مختلف دنیا در جشنواره‌ها شرکت می‌کنند و به‌طور معمول کمتر پیامدی برای فیلم‌ها به وجود می‌آید و این حجم قاچاق فیلم‌های ایرانی برای خود مسوولان جشنواره‌ها هم عجیب است: « آنها شرایط دیدن فیلم را با تمهیدهای بالای امنیتی به صورت استریمینگ ارایه می‌کنند اما هوش ایرانی در این بزنگاه‌ها بالاتر از تکنولوژی است!» در حال حاضر هم با شرایطی که همه‌گیری ویروس کرونا به وجود آورده غالب فیلم دیدن مخاطبان به شیوه آنلاین است به نظر می‌رسد گریزی هم از آن نباشد: « اما حداقل کار برای امنیت سرمایه فیلم‌ها این است که از جشنواره‌ها شناخت وجود داشته باشد و فیلم‌ها را در هر جشنواره و رویدادی به نمایش نگذاریم. گرچه در پایان باید ‌گفت با لطفی که‌نمایندگان ‌مجلس و ایده‌های درخشان‌شان درباره اینترنت دارند باید ‌منتظر پایان معضل قاچاق فیلم ایرانی هم بود و منبعد نه ما می‌توانیم فیلمی را با استفاده از اینترنت به جشنواره‌ها ارسال کنیم و نه دوستان علاقه‌ به تکثیر غیرقانونی اینترنتی برای دانلود و قاچاق فیلم‌ها خواهند داشت. همان بهتر که درگیر نیازهای حیاتی اولیه مانند آب و برق و نان باشیم یا حتی نرخ دلار و حفظ جان سگ های‌مان.»

موضوع نگران کننده‌ای است
اما فیلم «قصیده گاو سفید» به کارگردانی بهتاش صناعی‌ها و مریم مقدم با تهیه‌کنندگی غلامرضا موسوی یک نمونه از فیلم‌هایی ایرانی است که امسال و سال گذشته در جشنواره‌های بین‌المللی زیادی شرکت کرده است، از موسوی درباره موضوع قاچاق فیلم در جشنواره‌های آنلاین جویا می‌شویم که او می‌گوید: اصلا و ابدا این اتفاق برای فیلم «قصیده گاو سفید »پیش نیامده، برای اینکه پخش‌کننده فیلم فرانسوی است و با رعایت تمام جوانب فیلم را در جشنواره‌ها نمایش می‌دهد. او در عین حال می‌گوید: «موضوع نگران‌کننده‌ای را مطرح کردید و به نظر می‌رسد فیلمسازان محترم باید با احتیاط و دقت در جشنواره‌های هنری برون مرزی شرکت کنند.» موسوی توضیح می‌دهد که جشنواره‌های معتبر با امکانات وسیعی که دارند از فیلم‌ها صیانت می‌کنند. ضمن اینکه امکان دسترسی به فیلم‌ها، صرفا به گروه‌های خاص شامل داوران، خبرنگاران و نویسندگان شناخته شده و برخی میهمانان شاخص محدود می‌شود. البته با توجه به برگزاری امسال جشنواره جهانی فیلم کن، به نظر می‌رسد که نمایش آنلاین فیلم‌ها تقریبا به پایان رسیده است. وی در پایان با اشاره به اینکه فیلم «قصیده گاو سفید» به صورت آنلاین در بخش رقابتی جشنواره برلین حضور داشته و همچنین در جشنواره ترایبکا هم اکران شده ولی فیلم قاچاق نشده بیان می‌کند که پخش‌کننده خارجی کاملا از فیلم صیانت می‌کند.
با تمام این صحبت‌ها به نظر می‌رسد بر سناریوی قاچاق فیلم‌ها نقطه پایانی نمی‌توان قائل بود و هر روز بر ابعاد این پدیده مذموم افزوده می‌شود.

اطبایی: فیلمسازانی که با ذوق‌زدگی حــضـور در هر جشنواره‌ای را به امنیت فیلم‌شان ترجیح می‌دهند پیامدهای قاچاق را هم باید قبول کنند.
موسوی: موضوع نـگـران‌کـننده‌ای را مطرح کردید و فیلمسازان محترم باید با احتیاط و دقت در جـشنـواره‌های هنری برون‌مرزی شرکت کنند.