پیامدهای کودتای نافرجام ترکیه برای کشورهای جهان چیست؟
ساعت ۲۴ - تنها دو روز پس از کودتای نافرجام در ترکیه، عده‌ای از ناراضیان در ارمنستان مقر پلیس را تصرف کردند، چندین نفر را گروگان گرفتند، خواستار آزادی یکی از رهبران مخالفان و استعفای سرژ سرگیسیان رئیس جمهور شدند. گروگانگیران اصلا تهدید واقعی برای نظام سیاسی نبودند و شواهدی دال بر وجود توطئه‌ای بزرگ‌تر برای ساقط کردن دولت وجود نداشت اما ناظران به سرعت آن را کودتا نام نهادند.
به نوشته واشنگتن پست، این رخدادها نشان‌دهنده یکی از پیامدهای کودتاهای نافرجام است که از آن غفلت شده است. کودتاهای نافرجام می‌تواند باعث شود دولتمداران ضعیف در کشورهای همسایه به سرکوب رقبای خود روی بیاورند تا حکومت خود را در برابر کودتا ضربه‌ناپذیر کنند. کودتای نافرجام در ترکیه سبب شد تا دید مردم ارمنستان و رسانه‌ها نسبت به این بحران گروگانگیری عوض شود. گزارشی که اخیرا درباره سرکوب‌های پس از کودتا منتشر شده است، نشان می‌دهد چنین چیزی کمیاب نیست. اتهام‌های ثابت نشده درباره توطئه کودتا معمولا پس از کودتاهای نافرجام در کشورهای دیگر مطرح می‌شود.
شواهد موجود از منطقه جنوب صحرای آفریقا که کودتاخیز منطقه جهان است، نشان می‌دهد کودتاهای نافرجام باعث سرکوب با هدف جلوگیری از کودتا در کشورهای همسایه شده است. روشن‌ترین شکل ضربه‌ناپذیر کردن در برابر کودتا به این شکل است که دولتمردان بدون ارائه کردن هیچ گونه مدرک، ادعا می‌کنند پرده از توطئه سری کودتا برداشته‌اند و دست به پاکسازی و بازداشت‌های سیاسی می‌زنند. این قبیل رخدادها در کشورهای جنوب صحرای آفریقا رایج است و بین سال‌های ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۲، حدود ۲۵۰ بار روی داده است. مثلا دولت اوگاندا در خرداد ماه حدود ۳۰ نفر از امرای ارتش را پاکسازی کرد.
تحقیقات نشان می‌دهد شمار کودتاهای نافرجام در این منطقه در خلال سه ماه قبل یکی از شاخص‌های اصلی این نوع سرکوب است. وقتی هیچ کودتای نافرجامی نبود، به طور متوسط ۱.۴۳ بازداشت در ارتباط با توطئه سری کودتا در خلال سه ماه آتی صورت می‌گرفت. اخیرا یک کودتای نافرجام در این منطقه رخ داد که این رقم را خیلی تغییر نداد (۱.۳۸)، اما وقوع چند کودتای نافرجام شمار بازداشت‌های در ارتباط با توطئه کودتا را در کشورهای همسایه به شدت افزایش داد. در مواقعی که سه مورد یا بیشتر کودتای نافرجام در خلال سه ماه قبل رخ داده بود، میانگین بازداشت در خلال سه ماه بعد به ۱.۹۱ رسیده بود. این به معنای ۳۵ درصد افزایش این نوع سرکوب است.
یک نمونه از این رفتارها برای مقابله با کودتا در بهار ۲۰۰۹ رخ داد. مدت کودتاهی پس از کودتای نافرجام در ماداگاسکار، دولتمردان در کشورهای مختلف منطقه تدریجا مخالفان خود را به توطئه برای کودتا کردند بدون آنکه مدرکی ارائه کنند. در خلال پنج هفته بعد، اعلام علنی شکست کودتا به عنوان بهانه‌ای بازداشت‌های پیش‌دستانه در کامرون، توگو، لسوتو، گینه، اتیوپی و کنیا به کار رفت.
سرکوب مرتبط با کودتا به این دلیل در مناطق مختلف گسترش می‌یابد چون دولتمردان از آن بیم دارند که کودتای نافرجام می‌تواند از مرزها فراتر رود. این بیم در بیانیه دولتمردان کشورهای مختلف دیده می‌شود. رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه اخیرا عملیات سرکوب پس از کودتا را ریشه‌کنی ویروس نامید. این قیاس نمایانگر این عقیده عمومی است که کودتا ممکن است مسری باشد. ساموئل هانتینگتون با بررسی کودتاها در آمریکای جنوبی و منطقه جنوب صحرای آفریقا در دهه ۱۹۶۰ درباره گسترش بین‌المللی این پدیده هشدار داده بود. اما تحقیقات جدید که توسط مایکل کی میلر، مایکل جوزف و دوروتی اوهل انجام شده است، نشان می‌دهد که کودتا مثل ویروس چه در سطح جهانی یا منطقه‌ای عمل نمی‌کند. البته این به آن معنا نیست که کودتا اصلا از رخدادها در کشورهای دیگر انگیزه نمی‌گیرد، بلکه به این معنا است که چنین چیزی یک روند کلی نیست.
شاید کودتاهای نافرجام به این علت مانند ویروس پخش نمی‌شوند که دولتمردان از رخدادهای سایر کشورها درس می‌گیرند و با موفقیت توطئه‌های کودتا را پیش از وقوع ناکام می‌کنند. برخی کارشناسان می‌گویند این امر دلیل آن است که برخی کشورهای پادشاهای عربی مانند مراکش، عربستان سعودی و کویت در خلال بهار عربی باثبات‌تر از کشورهای دیگر عربی مانند یمن، لیبی، مصر و سوریه بودند. متاسفانه آنچه دولتمردان از کودتاهای نافرجام در کشورهای دیگر می‌آموزند این است که باید توطئه‌گران بالقوه را پیش از رویارویی با چالشی مشابه، شناسایی و از کار برکنار کنند.
این مطالب موید آن است که کودتای نافرجام در ترکیه شاید بیشتر پیامدهای مهم‌تری برای ناراضیان در کشورهای دیگر داشته باشد تا برای دولتمردان دیگر کشورها. به رغم آنکه کودتاهای نافرجام به ندرت به صورت موج منطقه‌ای عمل می‌کند، ترس از کودتا به پیامدهای مخاطره‌انگیز گسترش می‌یابد.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.