پایین‌ترین نرخ باروری در طول تاریخ ایران

ساعت 24 - بازهم رکورد جهانی زدیم. این بار در سرعت کاهش نرخ باروری. این را پروفسور «نیکولاس ابراشتات» از محققان برجسته با استفاده از داده‌های آماری به‌دست‌آ مده از جمعیت 49 کشور و محدوده‌های جغرافیایی دارای اکثریت مسلمان گفته است.

dir="RTL">او کاهش نرخ باروری ایران را حیرت‌انگیز و معادل 70 درصد در طی 30 سال دانسته، عددی که کشورمان را رکورددار کاهش نرخ باروری در طول تاریخ جهان کرده است. بررسی‌های مرکز آمار خودمان هم حکایت از آن دارد که نرخ باروری کل کشور از سال ١٣٩٥ تا ١٣٩٨ روند نزولی را پیموده و این کاهش در سال 98 به پایین‌ترین حد خود در طول تاریخ این سرزمین رسیده است. تعداد ولادت‌های ثبت‌شده در سال ١٣٩٠ برابر یک‌میلیون و ٣٨٢ هزار و ١١٨ تولد بوده که در سال ١٣٩٥ به یک‌میلیون و ٥٢٨ هزار و ٥٣ تولد افزایش‌یافته است،اما نرخ باروری در سال ۱۳۹۶برابر با ۰۷/ ۲ بوده که پس از گذشت یکسال با یک‌دهم کاهش، به رقم97/1در سال ۱۳۹۷ رسیده است؛ بااین‌حال روند کاهشی در سال بعد نیز سرعت گرفته و در سال ۱۳۹۸ به ۷۷/ ۱ تنزل یافته که نسبت به سال ۱۳۹۷به‌میزان ۲/ ۰ کاهش داشته است. الگوی سنی باروری نیز نشان‌دهنده کاهش میزان باروری در همه سنین ازجمله گروه‌های سنی 24-20 و 29-25 و 34-30 ساله است. تغییر ارزش‌های اجتماعی، تحصیل زنان و دختران و ورود آنان به عرصه کار و فعالیت‌های اجتماعی و سیاست‌های کنترل جمعیت در دهه هفتاد را شاید بتوان ازجمله عوامل تأثیرگذار در این کاهش عنوان کرد و اکنون موضوع کرونا هم، به‌واسطه افزایش شمار جان‌باختگان بر جمعیت اثرگذار است.

42 بار تأکید و هشدار رهبر انقلاب بر موضوع جمعیت و فرزند آوری/ سیاستی که تداومش خطا بود!

به هر ترتیب، چنانچه روند کاهش نرخ باروری به همین سبک و سیاق ادامه یابد، در سالیانی نه‌چندان دور، رشد جمعیت کاهش می‌یابد و ایرانمان دیگر جوان نخواهد بود. چراکه محاسبات کارشناسان می‌گوید، اگر نرخ متوسط باروری در یک کشور به زیر 1/2نفر برسد، سرانجام با کاهش جمعیت مواجه خواهد شد. موضوعی چنان جدی که رهبر انقلاب از سال 1390 تاکنون بیش از 42 بار نسبت به مسئله جمعیت و فرزند آوری تذکر داده و بر ضرورت اصلاح رویه غلط گذشته در تهدید نسل تأکید داشته‌اند. ایشان در مردادماه سال 91 برای نخستین بار در مورد خطرات کاهش رشد جمعیت کشور هشدار جدی داده و حتی عبارت « خطا کردیم ! » را به کاربردند، به این دلیل که میزان بالای باروری در دهه 60 باعث شد رشد جمعیتی ایران در بازه سال‌های 65 تا 68 عددی بین 7/3 تا 2/6 را نشان دهد. این موضوع کارشناسان جمعیتی را به این باور رساند که با خطر انفجار جمعیت مواجه خواهیم شد. لذا دولت وقت تمام دستگاه‌های تبلیغاتی و اجرایی خود را در سال‌های 65 تا 71 برای کنترل رشد جمعیتی بسیج کرد تا بتواند کشور را به متوسط جهانی نزدیک کند و این موضوع باعث شد، شعارهایی همچون « فرزند کمتر، زندگی بهتر» و « دو بچه کافی است » در حافظه تاریخی ملت باقی بماند اما سیاست‌هایی که قرار بود موقت اجرایی شوند، سال‌ها تداوم یافتند و حاصلش آن چیزی شد که امروز شاهدش هستیم. تداومی که انتقاد رهبر انقلاب را نیز به همراه داشت.

کاهش نرخ باروری از دهه 50 شروع شد

آن‌طور که روزنامه کیهان روایت کرده، «فیلیپ لانگمن» جمعیت شناس آمریکایی در کتاب گهواره‌های خالی می‌نویسد: «در ایران پس از انقلاب تقریبا دوسوم از نرخ باروری کاهش‌یافته است و بدین ترتیب تا سال 2030، تعداد سالخوردگان از کودکان بیشتر خواهد شد.» همچنین با توجه به آمار اداره سرشماری آمریکا، تا سال 2040، درصد افراد سالمند بالای 65 سال در

10 کشوری که بیشترین جمعیت مسلمان رادارند، ازجمله اندونزی، ایران، الجزایر و مراکش از درصد سالمندان حال حاضر آمریکا بیشتر خواهد بود و این خطری بزرگ در بیخ گوش ماست، زیرا تحولات جمعیتی اثرات بسیاری بر نظام‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی یک کشور دارد. جمعیت نیز به‌نوبه خود متأثر از نظام اجتماعی و سیاست‌های توسعه‌ای است. ازآنجایی‌که باروری از مؤلفه‌های اصلی رشد جمعیت محسوب می‌شود، اتخاذ سیاست‌ها و برنامه‌های جمعیتی همواره در راستای کاهش یا افزایش باروری بوده است. با توجه به این‌که روند نرخ باروری در کشور ما همواره به‌جز در مقاطعی رو به کاهش بوده است به‌طوری‌که در سال‌های اخیر سقوط آزاد این نرخ را شاهد بوده‌ایم تدوین برنامه‌های دقیق، علمی و پویا به‌منظور افزایش نرخ باروری و رساندن آن به بالای نرخ جایگزینی باید در دستور کار مسئولین قرار بگیرد تا در آینده شاهد رشد منفی جمعیتی نباشیم.

روزنامه رسالت