بحرین دنبال راهاندازی برنامه هستهای
ساعت 24 - بحرین به جمع کشورهایی در خلیج فارس پیوسته است که به دنبال توسعه انرژی هستهای صلحآمیز هستند. این کشور یک توافق مقدماتی برای همکاری هستهای غیرنظامی با آمریکا امضا کرده است.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، گفت این اقدام «گامی است که آمادگی ایالات متحده را برای همکاری با هر کشوری نشان میدهد که خواهان پیگیری یک برنامه هستهای غیرنظامی و بدون هدف تسلیحاتی یا تهدید امنیت کشورهای همسایه باشد. »
این تفاهمنامه در جریان سفر رسمی سلمان بن حمد آل خلیفه، ولیعهد و نخستوزیر بحرین، به آمریکا امضا شد. ترامپ در کنار شاهزاده سلمان ولیعهد بحرین ایستاده است این چه معنایی برای بحرین دارد؟
این توافق اولیه برای همکاری هستهای غیرنظامی، در چارچوب تعهد بحرین به تحقق توقف انتشار گازهای کربنی تا سال ۲۰۶۰ و در حمایت از تلاشهای جهانی برای مقابله با چالشهای تغییرات اقلیمی و حفاظت از محیط زیست صورت گرفته است.
این همکاری دوجانبه میتواند به تقویت توانمندیهای بحرین در استفاده از انرژی هستهای برای اهداف غیرنظامی کمک کند و نیازهای این کشور را در زمینههایی مانند تولید برق، شیرینسازی آب، تنوعبخشی به منابع انرژی و کاهش وابستگی به نفت برآورده سازد.
همچنین، این همکاری امکان بهرهگیری منامه از فناوری و تجربه آمریکا در این حوزه و همکاری در زمینههایی چون «ایمنی هستهای» و آموزش و پژوهش را با پایبندی کامل به استانداردهای بینالمللی فراهم میکند.
توافق بحرین و آمریکا در شرایطی امضا شد که کشورهای حوزه خلیج فارس بیش از پیش در مسیر راهاندازی و توسعه برنامههای مربوط به انرژی هستهای صلحآمیز هستند و متعهد به اهداف پایداری و انرژی پاک گام برمیدارند.
به عنوان مثال، امارات در حال بهرهبرداری از نیروگاه «براکه» است و عربستان نیز با گامهایی جدی به سوی همکاری با آمریکا برای توسعه صنایع هستهای صلحآمیز در داخل کشورش پیش میرود.
عبدالله جنید، نویسنده و تحلیلگر بحرینی، میگوید این تفاهم میان منامه و واشنگتن در چارچوب رویکرد کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برای تقویت منابع تولید برق و ظرفیتهای شیرینسازی آب و همچنین هدایت بخش قابل توجهی از این نیازها به سمت صنایع نوین صورت گرفته است.
او به بیبیسی عربی گفت: «بحرین آرزوی مشارکت فعال در انقلاب صنعتی چهارم را دارد، از جمله در حوزههایی چون رایانش کوانتومی و ذخیرهسازی دادهها، و این امر مستلزم در اختیار داشتن منابع انرژی با بازدهی بسیار بالاست.
نور عید، کارشناس هستهای در منطقه خلیج فارس، توضیح میدهد که اکثر کشورها هنگام اعلام تمایل به توسعه برنامه هستهای، با امضای یادداشت تفاهم با شرکای مختلف سعی در تنوع بخشیدن به گزینههای خود دارند، چراکه یادداشت تفاهم الزامآور نیست، بلکه صرفا به منزله اعلام «گامهای جدی» برای پیشبرد برنامه انرژی هستهای صلحآمیز است. با این حال او میگوید، تصمیمگیری واقعی زمانی آغاز میشود که فرآیند مناقصه شروع میشود.
نور عید در گفتوگو با بیبیسی عربی اضافه میکند با توجه به اینکه بحرین کشور کوچکی است، نیروی انسانی یا تخصص فنی لازم برای توسعه یک برنامه جامع انرژی هستهای را ندارد. او برای نمونه به امارات اشاره میکند که نیروی انسانی کافی برای اداره نیروگاههای هستهای خود ندارد و برای این کار به شرکتهای کرهای و شمار زیادی از کارشناسان خارجی متکی بوده است.
اما این کارشناس به نوعی از راکتورها به نام «راکتور کوچک مدولار کوچک» اشاره میکند. این راکتورها به گونهای طراحی شدهاند که کوچکتر و انعطافپذیرتر از نیروگاههای سنتی هستند، قابل ساخت، حمل و نصب در مکانها و کشورهای مختلف هستند و نیاز به فضای زیادی ندارند.
به همین دلیل بسیاری از کشورها در حال بررسی استفاده از چنین راکتورهایی هستند، چرا که هزینه کمتری نسبت به نیروگاههای هستهای سنتی دارند و راهاندازی آنها نیز سادهتر است. افزون بر این، بانک جهانی پس از وقفهای چند دهساله، بار دیگر تامین مالی پروژههای انرژی هستهای را آغاز کرده تا پاسخگوی تقاضای فزاینده برای انرژی پاک و پشتیبان توسعه پایدار باشد.
نور عید در ادامه به وضعیت صنعت انرژی هستهای در آمریکا میپردازد و میگوید این بخش «با مشکل مواجه است»، اما آمریکاییها بر روی راکتورهای کوچک حساب باز کردهاند. انتظار میرود نمونههای اولیه این راکتورها در یکی دو سال آینده تکمیل شود تا از این طریق آمریکا بتواند صنعت هستهای خود را احیا کند، هرچند این فناوری هزینهبر است. با این حال به گفته عید، این موضوع برای کشورهای خلیج فارس به طور کلی و بحرین به طور خاص مشکلی ایجاد نخواهد کرد. او معتقد است امضای یادداشت تفاهم از سوی بحرین بیش از آنکه گامی فنی باشد، یک حرکت سیاسی است. زمانبندی حساس و ابعاد راهبردی
برخی ناظران بر این باورند که امضای این توافق در زمانی استراتژیک انجام شده که دارای ابعاد ژئوپلیتیک و اقتصادی مرتبط با وضعیت منطقهای و جهانی است.
این توافق در شرایطی صورت گرفته که تنشها بر سر برنامه هستهای ایران، همسایه بحرین، دوباره افزایش یافته و پس از درگیری نظامی ۱۲ روزه میان اسرائیل و ایران و نیز حمله نظامی آمریکا به راکتورهای هستهای ایران رخ داده است.
دکتر خطار ابو دیاب، استاد روابط بینالملل، بر این باور است که توافق میان منامه و واشنگتن پیامی به ایران دارد مبنی بر اینکه «همهچیز ممکن است»، به ویژه آنکه آمریکا همواره بر لزوم صلحآمیز بودن برنامه هستهای ایران تاکید داشته و به گفته او از همین رو این توافق «نوعی انگیزهسازی برای طرف ایرانی» است.
ابو دیاب به بیبیسی گفت که آمریکا در تلاش برای مشارکت در زمینه انرژیهای جایگزین و انرژی هستهای صلحآمیز در سراسر منطقه است تا «سهم عمدهای از این بازار» را در رقابت با کشورهایی چون کره جنوبی، چین، روسیه و برخی کشورهای اروپایی به دست آورد.
به گفته او اگرچه آمریکا به دنبال منافع اقتصادی است، اما در عین حال برای کمک به بازطراحی نظام امنیت منطقهای نیز تلاش میکند. او میگوید اگرچه ظرفیتهای بحرین نسبت به دیگر کشورهای ثروتمند منطقه محدودتر است، اما امضای این تفاهم گامی برای اطمینان بخشیدن به بحرین است؛ به این معنا که وقتی آمریکا با کشوری در زمینه هستهای غیرنظامی همکاری میکند، نوعی تضمین امنیتی برای آن کشور محسوب میشود، حتی اگر به صورت علنی به آن اشاره نشود. چه چیزی منامه و واشنگتن را بههم پیوند میدهد؟
بدون تردید توافقنامه همکاری هستهای صلحآمیز و همچنین سرمایهگذاریهایی به ارزش ۱۷ میلیارد دلار که از سوی بحرین اعلام شده، و شامل توافقاتی در حوزههای هوانوردی، فناوری، صنعت و سرمایهگذاری میشود، میتواند به تقویت اعتماد متقابل و مشارکت مستحکم میان بحرین و آمریکا بینجامند و زمینهساز همکاری گستردهتر در سایر حوزهها در چارچوب یک ائتلاف راهبردی بلندمدت شوند.
عبدالله جنید، تحلیلگر سیاسی، میگوید بحرین با سرمایهگذاری در صنایع تولیدی ناآشنا نیست و به اهمیت توافقنامه احداث کابل فیبر نوری دریایی به طول ۸۰۰ کیلومتر در شمال خلیج فارس اشاره میکند که بحرین را به عربستان، کویت و عراق و از آنجا به شبکههای جهانی متصل میکند. او با توجه به تهدیدات و حملات بیشماری که متوجه کابلهای زیردریایی عبوری از خلیج عدن و باب المندب شده است، این طرح را پروژهای با اهمیت استراتژیک توصیف میکند.
جنید همچنین میگوید روابط بحرین و آمریکا، تاریخی و فراتر از چند سال اخیر است و منامه توانسته با دولت آمریکا در سطوح مختلف روابط متنوعی ایجاد کند.
بحرین میزبان ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده است که این کشور را به مرکز اصلی عملیات دریایی آمریکا در خلیج فارس و تامین امنیت کشتیرانی در منطقه تبدیل کرده است.
همچنین، بحرین نخستین کشور حوزه خلیج فارس بود که توافقنامه تجارت آزاد با آمریکا را امضا کرد که از ژانویه ۲۰۰۶ به اجرا درآمد. علاوه بر این، بحرین یکی از طرفهای اصلی پیمان ابراهیم است که در دوره نخست ریاستجمهوری ترامپ شکل گرفت و بر اساس آن، بحرین یکی از کشورهایی بود که روابط رسمی با اسرائیل برقرار کرد.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.