چالش‌ها ی نگاه به شرق برای ایران

یک استاد دانشگاه در رابطه با سیاست نگاه به شرق توسط ایران می‌گوید: سیاست نگاه به شرق به طور کلی سیاست خوبی است ما توانسته ایم تا اندازه‌ای بر تحریم‌های غرب و آمریکا فائق شویم و بر انزوای پول غلبه داشته ایم ولی هنوز دلار پول برتر دنیا است.

هنوز کشور‌های جهان تجارت خوبی با آمریکا و بلوک غرب دارند و همچنین از نظر امنیتی به غرب وابستگی‌هایی دارند و همکاری‌هایی وجود دارد. از این رو ایران بدون رابطه با غرب نمی تواند از رابطه با شرق و سازمان‌هایی بین المللی نیز بهره‌ای ببرد.

علی اصغر زرگر در گفت وگو با خبرنگار شفقنا آینده در پاسخ به این سوال که نگاه ایران به شرق چه فرصت ها و چشم انداز ها و همچنین چه چالش‌هایی داشته است؟ اظهار داشت: با توجه به اینکه ایران از جانب غرب و آمریکا تحت تحریم قرار گرفته است و ما نتوانسته ایم مبادلات اقتصادی و تبادلات بانکی با غرب داشته باشیم و از نظر اقتصادی و مالی و بانکی در انزوایی تحمیلی قرار گرفته ایم از این رو شرایط متفاوتی را تجربه می‌کنیم. البته ایران در انزوای سیاسی نیست چون هنوز همسایگانش را دارد و شرق و آفریقایی‌ها نیز هستند ولی از نظر اقتصادی سعی شده جمهوری اسلامی ایران در تنگنا قرار بگیرد و تا حدودی در انزوای اقتصادی باشد. بنابراین با توجه به این سیاست غرب و آمریکایی‌ها ایران سعی داشت دریچه‌هایی را به سوی شرق باز کند.

وی افزود: تعریف ایران از شرق، کشورهای اروپای شرقی، آسیایی، روسیه و همسایگان ما تا قدرتی مثل چین و سایر کشور‌های منطقه را شامل می‌شود به استثنای ژاپن و کره جنوبی که روابط نزدیکی با غرب دارند و از آمریکا و بلوک غرب حرف شنوی دارند. روابط با شرق برای ایران یک ضرورت بوده و این ضرورت در سیاست خارجی ایران ایجاب می‌کرد تا این کار انجام شود. تحریم‌های سختی علیه ایران بود که باید تا حدودی با فروش نفت و تجارت با شرق جبران می شد. مثلا عضویت در شانگهای دست ایران را در تجارت با شرق مقداری باز کرد یا سازمان دیگری که با افریقای جنوبی و برزیل و روسیه و چین تشکیل شد که عضویت ایران در این سازمان نیز با همین دلایل بود تا فضای مبادلات تجاری ایران باز تر شود. این جزو اولویت‌های ایران است تا از انزوای اقتصادی بیرون بیاید.

وی تصریح کرد: ولی این سازمان‌ها بنایی بر به چالش کشیدن آمریکا و غرب ندارند و سعی آن‌ها بر گسترش همکاری‌های اقتصادی و سیاسی با غرب است. این وضعیت ایجاب می‌کند تا ایران هم سیاست خارجی و سیاست اقتصادی خود را تغییر بدهد و با آن‌ها همراه شود. اینجاست که آن طور که باید و شاید نمی توانیم از فواید عضویت در این سازمان‌ها بهره مند شویم، این‌ها بنا را بر همکاری با غرب گذاشته‌اند و نمی خواهند چالشی ایجاد شود. پاکستان همسایه ایران است و در اکو عضو است و روابط سیاسی خوبی با ایران دارد اما پاکستان تحت فشار آمریکا به تحریم ایران پایبند است و چندین سال است که خط لوله صلح را فراموش کرده است. بنا بود گاز ایران از این طریق به هند صادر شود. پاکستان به خاطر ایران آمریکا را به چالش نمی کشد. پس تحریم‌های آمریکا کارساز بود و ایران نمی تواند این گره را باز کند. پاکستان کشوری است که از نظر نظامی به آمریکا وابسته است و از آمریکا سوبسید می‌گیرد ارتش پاکستان تا حدود زیادی تحت سیطره آمریکا است. پاکستان نتوانسته به آمریکایی‌ها نه بگوید.

زرگر با بیان اینکه چین روابط اقتصادی تنگاتنگی با آمریکا دارد چین حاضر نیست ۵۰۰ میلیارد دلار تجارت با آمریکا را فدای ۲۰ میلیارد دلار تجارت با ایران کند گفت: چین امروز نفت را از ایران ارزان تر می‌خرد و پول این فروش نفت را از طریق تهاتر به ایران می پردازد یا این پول ذخیره می‌شود. سیاست نگاه به شرق به طور کلی سیاست خوبی است ما توانسته ایم تا اندازه‌ای بر تحریم‌های غرب و آمریکا فائق شویم و بر انزوای پول غلبه داشته ایم ولی هنوز دلار پول برتر دنیا است و همچنان کشور‌های جهان تجارت خوبی با آمریکا و بلوک غرب دارند و همچنین از نظر امنیتی به غرب وابستگی‌هایی دارند و همکاری‌هایی وجود دارد. از این رو ایران بدون رابطه با غرب نمی تواند از رابطه با شرق و سازمان‌هایی بین المللی نیز بهره‌ای ببرد.

وی تصریح کرد: چینی‌ها برای داشتن روابط خوب با کشور‌های عرب و امنیت خلیج فارس و کاهش تنش در خاورمیانه به منظور بهره بردن از سرمایه‌گذاری‌های منطقه‌ای خود به ایران فشار دیپلماتیک وارد کردند تا روابط تهران و ریاض پا بگیرد و تنش‌ها کاهش پیدا کند. چین توانست با میانجی گری تنش میان دو کشور را رفع کند. چین و روسیه در رابطه با روابط ایران و غرب نیز می‌توانند نقش میانجی را ایفا کنند تا همکاری‌های شرق با شرق و شرق با غرب بدون تنش و مانع ادامه پیدا کند. در جهان امروز کشوری که با غرب و به ویژه با آمریکا دچار تنش باشد نمی تواند ان طور که باید و شاید از مواهب اقتصاد بین الملل بهره مند شود.

وی ادامه داد: دنیای امروز در هم تنیده است کشور ها باید همکاری‌های گسترده‌ای با شرق و غرب داشته باشند حتی فضای پیمان نامه‌های بین المللی میان چند کشور خاص نیز به همین صورت عمل می‌کند. دنیای تک قطبی به این صورت به جهانی چند قطبی تبدیل خواهد شد. جهان از تکنولوژی و ظرفیت تجاری غرب استفاده می‌کند. در این نقطه تعارضی برای ایران پیش می آید ایران باید در سیاست خارجی ضمن حفظ اصول خود باب مذاکره با غرب را باز کند و از تنش‌ها بکاهد و ضمن همکاری توامان با غرب و شرق، برای توسعه خود از ظرفیت‌های فضای بین الملل بهره لازم را ببرد.

شفقنا