کد خبر
70860
روزنامه شرق10خرداد
«ظریف» و «کری» در جست‌وجوی راه حل جایگزین
حالا در ژنو، فاصله میز اتاق مذاکره برداشته شده و در دو صندلی یک آلاچیق کنار هم جاگرفته‌اند تا شاید فاصله‌های مفهومی بینشان کم شود. شماره دیدارهای جواد ظریف و جان کری، وزیران خارجه ایران و آمریکا از حساب در رفته، اگرچه هنوز اهمیت خود را از دست نداده است. کمترکسی است که فکر کند از این مذاکره‌ها که گاه ساعت‌ها به درازا و گاه به
اوقات تلخی کشیده شده، چیزی درنیاید.
حالا شاید آنچه از این جلسه‌ها بیرون آمده، به‌دست رسانه‌ها و افکارعمومی نرسد، اما قطعا بر آنچه در جریان مذاکره می‌گذرد، تأثیر خواهد گذشت.
اگرچه پیش از این خبری از دیدار دو وزیر در ژنو منتشر نشده بود، اما از عصر پنجشنبه، خبر این دیدار به رسانه‌ها کشیده شد. آن‌هم درحالی‌که کارشناسان و معاونان عضو هیأت مذاکره‌کننده ایران و نماینده مسئول سیاست‌‌خارجی اتحادیه اروپا در حال مذاکره برای نگارش متن توافق جامع در وین بودند. با نهایی‌شدن زمان مذاکره جان کری و جواد ظریف، هیأت معاونان مذاکره‌کننده که در وین در حال نگارش توافق بودند، بعد از سه روز مذاکره، پایان این دور را اعلام کرده و راهی ژنو شدند تا به وزیران بپیوندند.
مذاکره دوجانبه دو وزیر در هتل اینترکنتینانتال ژنو در فضایی غیررسمی برگزار شد، اما از ساعت ١٠:٣٠ به وقت محلی، معاونانشان هم به مذاکره پیوستند؛ سید عباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی، معاونان ظریف، ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا، وندی شرمن، معاون جان کری و هلگا اشمید، معاون فدریکا موگرینی؛ دیداری که روز گذشته (تا زمان تنظیم این گزارش) برای دو دور برگزار شد. خبرگزاری‌ها هدف این دور از مذاکره را «مذاکره ایران و آمریکا برای بررسی روند نگارش متن توافق جامع و ترسیم مسیر آینده» اعلام کردند. اگرچه عباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی به‌همراه هلگا اشمید در وین و نیویورک برای نگارش متن توافق جامع، پنج دور مذاکره کرده‌اند، اما هنوز برخی موانع به راه‌حلی نینجامیده است.
نشست برای موضوعات بی‌راه‌حل
عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده ایران، قبل از مذاکره در ژنو درباره این نشست گفته بود: «نشست دوجانبه ژنو، گفت‌وگویی است درباره موضوعات محتوایی و مسائلی که هنوز برای آن راه‌حلی پیدا نشده است».عراقچی در مصاحبه با خبرگزاری صداوسیما گفته در این مذاکره «همچنان به‌دنبال راهکار بر سر مسائلی هستیم». او اظهار امیدواری کرد «این نشست به پیداکردن راهکارها کمک کند. امیدوار هستیم برخی از موضوعات که هنوز درباره آنها نتوانسته‌ایم به راه‌حلی برسیم، در گفت‌وگوهای یک‌روزه امروز سرانجامی پیدا کند». عراقچی درباره موضوع بازرسی‌ها و مصاحبه با دانشمندان نیز تأکید کرد «بحث مصاحبه با دانشمندان و بازرسی از مراکز نظامی به‌طورکامل منتفی است، ولی در چارچوب رویه‌هایی که پروتکل الحاقی پیش‌بینی کرده گفت‌وگوهای ما ادامه دارد». او همچینن ادامه داده که «هیچ توافقی نه قبلا به‌دست آمده بود و نه الان به‌دست آمده، گفتوگوها و بحث‌ها ادامه دارد. نحوه اجرای پروتکل الحاقی از موارد مورد اختلاف است که در حال صحبت درباره آن هستیم». وزارت خارجه آمریکا نیز در واکنش به گزارش جدید آژانس گفته «حل ابعاد نظامی احتمالی، بخشی از مذاکرات هسته‌ای است».
پیشرفت اساسی در ٣ ضمیمه فنی
این در حالی است که «رویترز» به‌نقل از یک مقام آمریکایی خبر داد «در مذاکرات هسته‌ای ایران و ١+٥ طی هفته‌های اخیر در وین، برای تدوین پیش‌نویس توافق سیاسی همچنین سه ضمیمه فنی، پیشرفت اساسی به دست آمده است». ایرنا به‌نقل از رویترز از این دیپلمات آمریکایی نقل قول کرده که «آمریکا گفته است مذاکرات را بعد از ٣٠ ژوئن (٩تیر) تمدید نخواهد کرد، ما یقینا باور داریم امکان رسیدن به توافق تا ٣٠ ژوئن هست و درباره تمدید مهلت مذاکرات بحثی مطرح نیست».
این مقام با تأکید بر مناسب‌بودن روند جاری گفتوگوها برای رسیدن به توافق تا ٣٠ ژوئن یادآور شد برنامه کاری «جان کری»، وزیر امور خارجه آمریکا، در ماه ژوئن (خرداد/تیر) به‌منظور تمرکز بیشتر وی بر موضوع مذاکرات هسته‌ای، تنظیم شده است. وی تأکید کرد: بسیاری از تصمیم‌های باقی‌مانده، سیاسی است، به‌همین‌دلیل کری باید بیشتر در مذاکرات حضور داشته باشد و ممکن است از این پس، نشست‌های بیشتری در وین برگزار شود.
درهمین‌حال محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، نیز در پاسخ به اینکه آیا رسیدن به توافق تا ضرب‌الاجل ٣٠ ژوئن ممکن است یا خیر گفت: برای این منظور تلاش می‌کنیم.
مذاکره‌کنندگان ایران و کشورهای ١+٥ بر مبنای توافق پیشین تا ١٠ تیر فرصت دارند مذاکرات خود را با دستیابی به توافقی جامع به پایان برسانند. اگرچه عباس عراقچی ابتدای این دور از مذاکره در وین اعلام کرد «تا مهلت دهم تیر کار ادامه پیدا خواهد کرد و ممکن است حتی فراتر از آن هم برود». جف راتکه، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، همان زمان در یک موضع‌گیری گفت: «ایالات‌متحده به‌دنبال تمدید مذاکرات هسته‌ای با ایران پس از مهلت ۱۰ تیر نیست».
دنبال راه‌حل جایگزین برای «پیامدی»
مذاکره در وین در شرایطی به پایان رسید که اظهارنظرها نشان می‌داد مهم‌ترین کارکرد این دور از مذاکره، اعلام موضع ایران درباره «بازرسی از مراکز نظامی» و «امکان مصاحبه با دانشمندان و کارشناسان هسته‌ای ایران» بوده است. موضعی که به‌شدت از سوی مقام‌های عالی کشور رد شده است. عباس عراقچی نیز روایت کرده که در این دور از مذاکرات این دو مورد به‌عنوان راه‌حل‌هایی برای رفع پی‌ام دی مطرح شده بود؛ «فهرست بازرسی» و «دسترسی به برخی افراد و مراکز ایرانی». عراقچی توضیح داد: «این فهرست را مجموعه ١+٥ به‌عنوان راه‌حلی برای حل موضوع «پیامدی» به ما داده بود، «پیامدی» موضوعی است که به گذشته مربوط می‌شود و یک‌سری سؤالاتی از گذشته وجود دارد که همچنان حل‌نشده و مبهم باقی مانده و برای حل آن، راه‌حل‌های مختلفی تاکنون پیشنهاد شده است». عراقچی افزود: «یک راه‌حل که طرف مقابل ما مطرح کرد، این بود که فهرستی از افراد و مراکز، مشخص شود و آژانس بتواند به آنها دسترسی مدیریت‌شده داشته باشد. دسترسی‌ای که اجازه کسب اطلاعاتی از محیط پیرامونی به بازرس داده نمی‌شود و در یک محدوده کاملا مشخص وظیفه‌اش را انجام می‌دهد؛ این ایده مطرح شده بود. با این پیشنهاد در تهران موافقت نشد، ما روی ایده‌های دیگر کار می‌کنیم و به طرف مقابل هم صریح گفته‌ایم». معاون وزیر امور خارجه گفت: «تأکید کردیم آنچه مقام‌معظم‌رهبری در مورد عدم دسترسی به افراد برای مصاحبه و عدم بازرسی یا بازدید از مراکز نظامی بیان کردند، یک دستورالعمل بسیارجدی و قاطع برای ما است و به طرف‌های مقابل هم کاملا منتقل کردیم که این به هیچ‌وجه در دستور کار ما نیست». به گزارش ایسنا، او درعین‌حال گفت: «راه‌حل‌های جایگزین دیگری که نگرانی‌های امنیتی و دغدغه‌های موجود را برطرف کند، مطرح است که در حال کار روی آنها هستیم. اگر به نتیجه برسیم آن را اجرا خواهیم کرد؛ در غیراین‌صورت مذاکرات را ادامه می‌دهیم تا به راه‌حلی مقبول برسیم».
این در حالی است که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و وزیر خارجه فرانسه در آخرین موضع‌گیری‌های خود راه دستیابی به توافق با تهران را بازرسی از اماکن نظامی اعلام کرده‌اند.
یک دیپلمات آمریکایی هم دیروز گفته «نظارت بر سایت‌های نظامی توسط بازرس‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ملاقات با دانشمندان هسته‌ای ایران ضروری است. اگر آژانس به این اماکن دسترسی نداشته یا با دانشمندان هسته‌ای ملاقات نکند، مشکل‌ساز می‌شود. دسترسی آژانس به این سایت‌ها باید کامل باشد تا از مفقودشدن هر چیزی مطمئن شود». او با بیان این مطلب گفت: «بدون اجازه دسترسی به سایت‌ها، ما توافق را امضا نمی‌کنیم». یک مقام آمریکایی همچنین گفت: «توافق نهایی شامل چند ضمیمه، شاید سه یا بیشتر باشد که نگارش آنها در حال انجام است».
اگرچه پیش از این خبری از دیدار دو وزیر در ژنو منتشر نشده بود، اما از عصر پنجشنبه، خبر این دیدار به رسانه‌ها کشیده شد. آن‌هم درحالی‌که کارشناسان و معاونان عضو هیأت مذاکره‌کننده ایران و نماینده مسئول سیاست‌‌خارجی اتحادیه اروپا در حال مذاکره برای نگارش متن توافق جامع در وین بودند. با نهایی‌شدن زمان مذاکره جان کری و جواد ظریف، هیأت معاونان مذاکره‌کننده که در وین در حال نگارش توافق بودند، بعد از سه روز مذاکره، پایان این دور را اعلام کرده و راهی ژنو شدند تا به وزیران بپیوندند.
مذاکره دوجانبه دو وزیر در هتل اینترکنتینانتال ژنو در فضایی غیررسمی برگزار شد، اما از ساعت ١٠:٣٠ به وقت محلی، معاونانشان هم به مذاکره پیوستند؛ سید عباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی، معاونان ظریف، ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا، وندی شرمن، معاون جان کری و هلگا اشمید، معاون فدریکا موگرینی؛ دیداری که روز گذشته (تا زمان تنظیم این گزارش) برای دو دور برگزار شد. خبرگزاری‌ها هدف این دور از مذاکره را «مذاکره ایران و آمریکا برای بررسی روند نگارش متن توافق جامع و ترسیم مسیر آینده» اعلام کردند. اگرچه عباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی به‌همراه هلگا اشمید در وین و نیویورک برای نگارش متن توافق جامع، پنج دور مذاکره کرده‌اند، اما هنوز برخی موانع به راه‌حلی نینجامیده است.
نشست برای موضوعات بی‌راه‌حل
عباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده ایران، قبل از مذاکره در ژنو درباره این نشست گفته بود: «نشست دوجانبه ژنو، گفت‌وگویی است درباره موضوعات محتوایی و مسائلی که هنوز برای آن راه‌حلی پیدا نشده است».عراقچی در مصاحبه با خبرگزاری صداوسیما گفته در این مذاکره «همچنان به‌دنبال راهکار بر سر مسائلی هستیم». او اظهار امیدواری کرد «این نشست به پیداکردن راهکارها کمک کند. امیدوار هستیم برخی از موضوعات که هنوز درباره آنها نتوانسته‌ایم به راه‌حلی برسیم، در گفت‌وگوهای یک‌روزه امروز سرانجامی پیدا کند». عراقچی درباره موضوع بازرسی‌ها و مصاحبه با دانشمندان نیز تأکید کرد «بحث مصاحبه با دانشمندان و بازرسی از مراکز نظامی به‌طورکامل منتفی است، ولی در چارچوب رویه‌هایی که پروتکل الحاقی پیش‌بینی کرده گفت‌وگوهای ما ادامه دارد». او همچینن ادامه داده که «هیچ توافقی نه قبلا به‌دست آمده بود و نه الان به‌دست آمده، گفتوگوها و بحث‌ها ادامه دارد. نحوه اجرای پروتکل الحاقی از موارد مورد اختلاف است که در حال صحبت درباره آن هستیم». وزارت خارجه آمریکا نیز در واکنش به گزارش جدید آژانس گفته «حل ابعاد نظامی احتمالی، بخشی از مذاکرات هسته‌ای است».
پیشرفت اساسی در ٣ ضمیمه فنی
این در حالی است که «رویترز» به‌نقل از یک مقام آمریکایی خبر داد «در مذاکرات هسته‌ای ایران و ١+٥ طی هفته‌های اخیر در وین، برای تدوین پیش‌نویس توافق سیاسی همچنین سه ضمیمه فنی، پیشرفت اساسی به دست آمده است». ایرنا به‌نقل از رویترز از این دیپلمات آمریکایی نقل قول کرده که «آمریکا گفته است مذاکرات را بعد از ٣٠ ژوئن (٩تیر) تمدید نخواهد کرد، ما یقینا باور داریم امکان رسیدن به توافق تا ٣٠ ژوئن هست و درباره تمدید مهلت مذاکرات بحثی مطرح نیست».
این مقام با تأکید بر مناسب‌بودن روند جاری گفتوگوها برای رسیدن به توافق تا ٣٠ ژوئن یادآور شد برنامه کاری «جان کری»، وزیر امور خارجه آمریکا، در ماه ژوئن (خرداد/تیر) به‌منظور تمرکز بیشتر وی بر موضوع مذاکرات هسته‌ای، تنظیم شده است. وی تأکید کرد: بسیاری از تصمیم‌های باقی‌مانده، سیاسی است، به‌همین‌دلیل کری باید بیشتر در مذاکرات حضور داشته باشد و ممکن است از این پس، نشست‌های بیشتری در وین برگزار شود.
درهمین‌حال محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، نیز در پاسخ به اینکه آیا رسیدن به توافق تا ضرب‌الاجل ٣٠ ژوئن ممکن است یا خیر گفت: برای این منظور تلاش می‌کنیم.
مذاکره‌کنندگان ایران و کشورهای ١+٥ بر مبنای توافق پیشین تا ١٠ تیر فرصت دارند مذاکرات خود را با دستیابی به توافقی جامع به پایان برسانند. اگرچه عباس عراقچی ابتدای این دور از مذاکره در وین اعلام کرد «تا مهلت دهم تیر کار ادامه پیدا خواهد کرد و ممکن است حتی فراتر از آن هم برود». جف راتکه، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، همان زمان در یک موضع‌گیری گفت: «ایالات‌متحده به‌دنبال تمدید مذاکرات هسته‌ای با ایران پس از مهلت ۱۰ تیر نیست».
دنبال راه‌حل جایگزین برای «پیامدی»
مذاکره در وین در شرایطی به پایان رسید که اظهارنظرها نشان می‌داد مهم‌ترین کارکرد این دور از مذاکره، اعلام موضع ایران درباره «بازرسی از مراکز نظامی» و «امکان مصاحبه با دانشمندان و کارشناسان هسته‌ای ایران» بوده است. موضعی که به‌شدت از سوی مقام‌های عالی کشور رد شده است. عباس عراقچی نیز روایت کرده که در این دور از مذاکرات این دو مورد به‌عنوان راه‌حل‌هایی برای رفع پی‌ام دی مطرح شده بود؛ «فهرست بازرسی» و «دسترسی به برخی افراد و مراکز ایرانی». عراقچی توضیح داد: «این فهرست را مجموعه ١+٥ به‌عنوان راه‌حلی برای حل موضوع «پیامدی» به ما داده بود، «پیامدی» موضوعی است که به گذشته مربوط می‌شود و یک‌سری سؤالاتی از گذشته وجود دارد که همچنان حل‌نشده و مبهم باقی مانده و برای حل آن، راه‌حل‌های مختلفی تاکنون پیشنهاد شده است». عراقچی افزود: «یک راه‌حل که طرف مقابل ما مطرح کرد، این بود که فهرستی از افراد و مراکز، مشخص شود و آژانس بتواند به آنها دسترسی مدیریت‌شده داشته باشد. دسترسی‌ای که اجازه کسب اطلاعاتی از محیط پیرامونی به بازرس داده نمی‌شود و در یک محدوده کاملا مشخص وظیفه‌اش را انجام می‌دهد؛ این ایده مطرح شده بود. با این پیشنهاد در تهران موافقت نشد، ما روی ایده‌های دیگر کار می‌کنیم و به طرف مقابل هم صریح گفته‌ایم». معاون وزیر امور خارجه گفت: «تأکید کردیم آنچه مقام‌معظم‌رهبری در مورد عدم دسترسی به افراد برای مصاحبه و عدم بازرسی یا بازدید از مراکز نظامی بیان کردند، یک دستورالعمل بسیارجدی و قاطع برای ما است و به طرف‌های مقابل هم کاملا منتقل کردیم که این به هیچ‌وجه در دستور کار ما نیست». به گزارش ایسنا، او درعین‌حال گفت: «راه‌حل‌های جایگزین دیگری که نگرانی‌های امنیتی و دغدغه‌های موجود را برطرف کند، مطرح است که در حال کار روی آنها هستیم. اگر به نتیجه برسیم آن را اجرا خواهیم کرد؛ در غیراین‌صورت مذاکرات را ادامه می‌دهیم تا به راه‌حلی مقبول برسیم».
این در حالی است که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و وزیر خارجه فرانسه در آخرین موضع‌گیری‌های خود راه دستیابی به توافق با تهران را بازرسی از اماکن نظامی اعلام کرده‌اند.
یک دیپلمات آمریکایی هم دیروز گفته «نظارت بر سایت‌های نظامی توسط بازرس‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ملاقات با دانشمندان هسته‌ای ایران ضروری است. اگر آژانس به این اماکن دسترسی نداشته یا با دانشمندان هسته‌ای ملاقات نکند، مشکل‌ساز می‌شود. دسترسی آژانس به این سایت‌ها باید کامل باشد تا از مفقودشدن هر چیزی مطمئن شود». او با بیان این مطلب گفت: «بدون اجازه دسترسی به سایت‌ها، ما توافق را امضا نمی‌کنیم». یک مقام آمریکایی همچنین گفت: «توافق نهایی شامل چند ضمیمه، شاید سه یا بیشتر باشد که نگارش آنها در حال انجام است».
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.