دلار آمریکا 75 سال درصدر پولهای پرقدرت
دلار تا اطلاع بعدی جانشین ندارد
ساعت 24- مخالفان برتری دلار آمریکا برسایر پولهای جهان به قدرت یوروی اروپا دلاردل بسته بودند تا جانشین دلار شده و این پول پرقدرت رااز پله اول پولهای پرقدرت پایین بکشد . این امیدواری اما به سرعت و همانطور که میلتون فریدمن اقتصاددان نامدار آمریکایی پیش بینی کرده بود با اختلاف میان شرق و غرب اروپا وحتی میان سه کشور اول این اتحادیهقدرت اولیه را ازنیز از دست داد. روبل روسیه هرگز مشتری نداشت و اکنون نیز ندارد، ین ژاپن نیز آن استحکام لازم را پیدا نکرد تا دربرابر دلار ایستادگی کند و یوان چین نیز به نظر نمی رسد تاب آوری کافی برای نبرد برسر مقام اول پول پرقدرت را داشته باشد. این گونه شده است که بنابه نوشته فریدون خاوند دلار 75 سال است برپولهای جهان سروری می کند و تا آینده نزدیک نیز جانشینی برایش یافت نشده است.
خاوند نوشته است :در جمع کشورهای حاضر در کنفرانس برتون وودز، ایالات متحده آمریکا با فاصله زیاد پیشتاز بود. جنگ جهانی دوم مراحل پایانی خود را پشت سر میگذاشت، ولی سرنوشت آن و نظامی که میبایست بر سیاست و اقتصاد جهانی حاکم شود، کم وبیش روشن شده بود. هیات آمریکایی حاضر در این کنفرانس، که هری وایت ریاست آنرا بر عهده داشت، با تکیه بر دستآوردهای کشورش، از چنان قدرتی برخوردار بود که میتوانست خطوط اصلی نظام اقتصادی بعد از جنگ را ترسیم کند و آنرا به آسانی بر دیگر هیاتهای نمایندگی بقبولاند.آلمان و ژاپن فرو ریخته بودند، بریتانیا و فرانسه بخش بزرگی از توان اقتصادی خود را از دست داده بودند و اتحاد شوروی، به رغم پیروزیهای درخشانش در جبهه شرق، در صحنه بازرگانی و مالی جهانی کوتولهای بیش نبود. تنها ایالات متحده آمریکا بود که با تکیه بر پیروزیهای عظیم نظامی، برکنار از ویرانیهای جنگ و بدون روبرو بودن با رقیبانی جدی، از شرایط لازم برای تبدیل شدن به قدرت بلامنازع اقتصادی در سطح سیاره زمین برخوردار بود. در واقع هیچ نیرویی نبود که بتواند در راه پیشروی غولهای صنعتی و بازرگانی و مالی آمریکا مانعی جدی به وجود آورد. کنفرانس برتوان وودز بر این واقعیت مهر تایید زد و دلار، پول ایالات متحده را، در کنار طلا، به ستون نظام پولی بینالمللی بدل کرد.
عوامل زاینده تداوم اقتدار دلار را میتوان چنین خلاصه کرد :
یک) بخش بزرگی از مبادلات بینالمللی و داد و ستد مواد اولیه به وِیژه نفت با دلار آمریکا انجام میگیرد. از سوی دیگر ۶۲ در صد ذخایر بانکهای مرکزی جهان به دلار نگهداری میشود، حال آنکه دیگر پولهای معتبر جهان از لحاظ جایگاهشان در ذخایر بانکهای مرکزی، بسیار ضعیفتر هستند : یورو (۲۰.۷ در صد)، ین ژاپن (۵.۲ در صد)، پوند (۴.۴۳ در صد) و یوآن چین (۱.۸۹ در صد).
دو) در یک فضای بینالمللی انباشته از خطرها و ابهامها، اسکناس سبز نقش یک پناهگاه امن راایفا میکند، زیرا بر قدرت نظامی و دیپلماتیک آمریکا تکیه دارد و نیز بر اقتصادی که نسبت به اقتصادهای رقیب از قدرت مقاومت بیشتری در برابر شوکهای خارجی برخوردار است.
سه) ایالات متحده آمریکا تنها قدرتی است که میتواند نقدینگی لازم را هم برای مبادلات بینالمللی و هم برای پس اندازهای بیخطر فراهم آورد، بدون آنکه تعادلهای پولی خود را در سطوح داخلی و خارجی به خطر بیندازد.
چهار) هیچ پول دیگری در شرایط کنونی قدرت مقابله با دلار را ندارد. یورو تجربه ناموفقی نیست، ولی همچنان از کشمکشهای درونی منطقه پولی اروپا رنج میبرد. ین ژاپن تاکنون نتوانسته است نفوذ خود را از منطقه آسیایی اقیانوس آرام فراتر ببرد. یوآن چین البته از اوجگیری اقتصادی این کشور سود میبرد، ولی همچنان پولی است که تبدیل آن به ارزهای دیگر با شروط فراوان همراه است و به علاوه از نظام سیاسی چین و ناهمخوان بودن آن با دنیای پیشرفته رنج میبرد.
آنچه گفته شد به این معنا نیست که اقتدار دلار آمریکا جنبه ابدی دارد. در عرصههای سیاسی و اقتصادی، همچون بسیاری از عرصههای دیگر، هیچ قدرتی ابدی نیست. شکلبندی قدرت در صحنه کره خاک همچنان تحول مییابد، اشتهای قدرتهای نوظهور بیشتر و بیشتر میشود و هژمونی اسکناس سبز نیز به ناچار زیر پرسش خواهد رفت. از سوی دیگر پولهای دیجیتال (که در ادبیات اقتصادی ایران رمز ارز، ارز رمزینه، و یا ارز جهان روا... نام گرفته اند) آینده نظام پولی بینالمللی و ارزهای قدر قدرت را با چالشهایی تازه روبرو کردهاند.ولی در شرایط کنونی، و در یک چشم انداز قابل پیشبینی، به نظر نمیرسد که دلار آمریکا با یک رقیب جدی روبرو باشد. بیهوده نیست که حتی مخالفان نظام پولی کنونی به حفظ نقش مسلط دلار دستکم در وضعیت فعلی پایبندند، از بیم آنکه مبادا با سقوط اسکناس سبز و بدون سر بر آوردن یک جانشین قابل قبول، اقتصاد جهانی با تکانهای مالی خطرناک روبرو بشود.
ساعت 24 از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.