عباس ملکی بررسی کرد

نبرد ال ان جی میان قطر و امریکا

ساعت 24 - عباس ملکی پژوهشگر ارشد انرژی و از پژوهشگران ما ساچوست چند هفته ای است بازار نفت وگاز جهان و تحولات اقتصاد سیاسی این مقوله را بررسی می کند. تازه ترین گزارش هفتگی اورا که شنبه گذشت منتشر شده است را می خوانید :

dir="RTL">1- قیمت گاز طبیعی برای اولین‌بار در ده سال گذشته به کمتر از ٢ دلار بر هر میلیون بی‌تی‌یو رسید. در هفته آینده این موضوع را بررسی می‌کنیم. بازار نفت مجددا به وضعیت قبل از تنش‌های اخیر در خاورمیانه برگشت. یعنی مقدار عرضه بیشتر از تقاضاست و بازار ضعیف، اما قیمت به کمتر از پایان سال ٢٠١٩ نرسید. این بدان معناست که امضای توافق مابین چین و امریکا در مورد تعرفه تجاری در فاز اول در ١٥ ژانویه ٢٠٢٠ نیروی محرکه این افزایش قیمت بوده است. مطابق این توافق، چین متعهد شده است در عرض دو سال به اندازه ٥٢ میلیارد دلار نفت و گاز از شرکت‌های امریکایی خریداری نماید. پس از خریدهای انرژی چین از کشورهای خاورمیانه و آفریقا کم خواهد شد. در همین حال گزارش شده که رشد تولید ناخالص داخلی چین به پایین‌ترین سطح خود در ٣٠ سال اخیر یعنی6.1 درصد رسیده است.

2- در کنار عامل چین در جهت افزایش قیمت نفت ابتکار اوپک پلاس، ارایه آمارهایی از شرایط مناسب اقتصادی امریکا، و خوش‌بینی ایجاد شده بین فعالان بازار باعث ادامه یافتن روند افزایش قیمت شده بود. اما در هفته گذشته علاوه بر کاهش نسبی تنش در خاورمیانه، انتشار گزارش افزایش ذخایر نفت خام و فرآورده‌های نفتی امریکا نیز باعث ادامه یافتن روند کاهشی قیمت نفت در روزهای اخیر شد. همچنین بخشی از این کاهش قیمت نیز ناشی از واکنش بازار به رشد ناگهانی قیمت در روزهای گذشته بود.

٣- وزارت انرژی روسیه در پیش‌نویس سند استراتژی انرژی اعلام کرد کاهش عرضه نفت خام در ٢٠٢٠ می‌تواند باعث افزایش قیمت آن شود. ولی در همین سند آینده تیره‌تری برای تقاضای نفت پی‌ بینی شده است. طبق این پیش‌بینی، تقاضای نفت در سال‌های آینده کند می‌شود و شاید قبل از ٢٠٣٠ افزایش یابد. روسیه آشکارا با نوسانات قیمت نفت محتاطانه برخورد می‌کند و بودجه سالانه خود را بر اساس قیمت نفتی بسیار پایین‌تر از حد فعلی بسته است. مبنای قیمت نفت در بودجه ٢٠١٩ روسیه حدود 41.60 دلار در هر بشکه بود. قیمت نفت هر چه باشد وزارت انرژی روسیه انتظار دارد میانگین کل تولید این کشور تا ٢٠٢٤ برابر با 11.2 میلیون بشکه در روز یا کمی بالاتر از آن باشد. این همان سطح تولیدی است که روسیه برای سال گذشته ثبت کرد. این قیمت‌گذاری روسیه نشان می‌دهد مسکو انتظار ندارد تولید نفت طبق قراردادی که با اوپک بسته شده، کاهش بیشتری پیدا کند. علی‌رغم نقش کلیدی مسکو در حمایت از قرارداد کاهش تولید ائتلاف اوپ ک پلاس، تولید نفت و میعانات گازی روسیه در ٢٠١٩ به بالاترین حد از زمان فروپاشی شوروی سابق رسید. این کشور در ٢٠١٩ روزانه 11.25 میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی تولید کرده است که از 11.16 میلیون بشکه نفت تولید شده در ٢٠١٨ بیشتر است. رکورد جدید در تولید نفت روسیه نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین شرکای قرارداد او پک پلاس، بیشتر روزهای ٢٠١٩ بیش از سهمیه‌اش طبق این قرارداد تولید کرده است. شرکت‌های نفت روسیه مخالف ادامه کاهش تولید هستند و اعتقاد دارند این کاهش، سهم نفت شیل امریکا را در بازار نفت افزایش می‌دهد و مانعی در برابر طرح‌های توسعه‌ای شرکت‌های روسی می‌باشد. روسیه دلیل عدم تبعیت از قرارداد کاهش تولید را شرایط سخت زمستان در اوایل ٢٠١٩ و بحران خط لوله نفت آلوده در بهار و نیاز به افزایش تولید پس از آن و همچنین افزایش تولید میعانات گازی اعلام کرد. روسیه در اجلاس ماه گذشته ٧٠ هزار بشکه در روز کاهش دهد. روسیه، اوپک و متحدانش توافق کرد تولید نفت خود را در سه ماهه اول ٢٠٢٠ میعانات گازی را از سهمیه‌اش کنار گذاشت که نشان می‌داد مطابق با توافق تولید کرده است. حذف میعانات گازی از محاسبه تولید نفت روسیه باعث شد میزان تبعیت این کشور از قرارداد برای سران اوپک قابل قبول‌تر باشد. اوپک تولیدکنندگان را به رعایت سهمیه شان ملزم کرده است. در همین حال کابینه دولت روسیه به ریاست دمیتری مدودف هفته گذشته از سمت خود استعفا داد. میخاییل میشوستین رییس سازمان مالیاتی روسیه به عنوان گزینه جدید نخست‌وزیری معرفی شده است. وی یک هفته فرصت خواهد داشت که وزرای پیشنهادی را به پارلمان معرفی نماید. استعفای مدودف پس از آن صورت گرفت که ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور پیشنهاداتی را جهت اصلاحات سیاسی در این کشور مطرح نمود. اصلاحاتی که نقش پارلمان و احزاب را در سیستم سیاسی روسیه افزایش داده و اختیار انتخاب نخس توزیر را به دوما واگذار می‌کند. اما همچنان رییس‌جمهور اختیارات ویژه در حوزه نظامی و انحلال دولت را حفظ خواهد کرد. پوتین چهارمین و آخرین دوره ریاست‌جمهوری خود را سپری می‌کند و طبق قانون اساسی در سال ٢٠٢٤ سمت خود را واگذار خواهد کرد. این مساله می‌تواند بر بازار انرژی تاثیر بگذارد. گرچه شرکت‌های بزرگ نفت و گاز روسیه در ظاهر بصورت خصوصی و با قوانین تجارت اداره می‌شوند، اما تردیدی نیست که پوتین بر تصمیم‌گیری‌های آنها نفوذ مستقیم دارد. اکثر مدیران این شرکت‌ها در گروه الیگارش و در میان دوستان و نزدیکان پوتین، مدودف و میشوستین دسته‌بندی می‌شوند.

4- پیش‌بینی بانک‌های سرمایه‌گذاری و تحلیلگران برای قیمت 6.65 تا 64.50 دلار در هر بشکه برای نفت برنت در سال آینده میلادی به تدریج تحقق می‌یابد. گلدمن ساکس با توجه به قرارداد جدید کاهش تولید اوپک، قیمت نفت را برای ٢٠٢٠ بین ٦٠ تا ٦٣ دلار در هر بشکه پیش‌بینی می‌کند. جی پی مورگان قیمت را ٦٠ تا 64.50 دلار در هر بشکه حدس می‌زند. اداره اطلاعات انرژی امریکا این قیمت را مابین 55.50 تا ٦١ دلار در هر بشکه می‌داند. همچنین این مرکز می‌گوید علی‌رغم پیش‌بینی افزایش ذخایر جهانی نفت، تخمین می‌زند با آغاز اجرای قوانین سازمان بین‌المللی دریانوردی در مورد سوخت با حداقل گوگرد کشتی‌ها در ٢٠٢٠، فعالیت پالایشگاهی در سال آینده سه درصد افزایش یابد. پلاتس پی‌ بینی می‌کند قیمت نفت برنت در اوایل ٢٠٢٠ به ٦٥ دلار در هر بشکه برسد و بعد تا پایان سال تا حداقل ٦٠ دلار کاهش یابد. وال‌استریت ژورنال پیش‌بینی می‌کند قیمت نفت برنت برابر با 60.65 دلار و قیمت نفت WTI برابر با 55.68 دلار باشد. مورگان استنلی پیش‌بینی می‌کند نفت خام برنت در سه ماهه اول سال ٢٠٢٠ به 62.50 دلار رسیده و پس از آن به ٦٠ دلار در هر بشکه می‌رسد. رویترز طی یک نظرسنجی از تحلیلگران و اقتصاددانان (قبل از جلسه اوپک، در اواخر نوامبر) برنت را به‌طور متوسط 62.50 دلار برای سال آینده نشان داد.

5- ٢٠١٩ سال پایانی یک دهه آشفتگی در بازارهای نفت است. طی این دهه قیمت نفت برنت از اوج ١٢٥ دلار در هر بشکه در ٢٠١٢ تا پایین‌ترین حد ٣٠ دلار در هر بشکه در ژانویه ٢٠١٦، نوسان داشت. آشفتگی‌های ژئوپلیتیکی، رشد اقتصادی، افزایش تولید نفت شیل امریکا و سیاست‌های مختلف اوپک برای تعیین روند قیمت نفت دهه‌ای را به تصویر کشید که رو به پایان است. به گفته پلاتس، در دهه جدید که با ٢٠٢٠ آغاز می‌شود، عوامل اصلی تعیین‌کننده قیمت نفت شبیه به دوره گذشته است. شرایط اقتصاد جهان، رشد تولید و صادرات نفت امریکا و اتحاد اوپک و تولیدکنندگان غیراوپک به رهبری روسیه همچنان بر قیمت نفت تا ٢٠٣٠ تاثیر خواهند گذاشت. افزایش درگیری‌های ژئوپلیتیکی و سیاست‌های تحریمی امریکا علیه تولیدکنندگان اصلی نفت از جمله ایران و ونزوئلا هم بخش‌عرضه بازار را طی چند سال آینده شکل خواهد داد. از نظر تقاضا، افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در ترکیب انرژی و بالا رفتن استفاده از خودروهای برقی، تا حد زیادی جای تقاضا برای سوخت‌های فسیلی را در تولید برق و نفت را در حمل و نقل خواهد گرفت. افزایش نگرانی‌های جوی هم بر تصمیمات جدید برای سرمایه‌گذاری در تولید سوخت‌های فسیلی تاثیر خواهد گذاشت.

6- صادرکنندگان گاز طبیعی مایع (LNG) امریکا در حالی وارد ٢٠٢٠ می‌شوند که با ٦٠ درصد افزایش در صادرات این محصول در ٢٠١٩، رکورد زده‌اند ولی افزایش نگرانی در مورد ضعیف شدن تقاضا و رقابت شدید می‌تواند مانعی در برابر آنها در سال جدید باشد. چهار تاسیسات جدید انتقال گاز طبیعی مایع در ٢٠١٩ در امریکا راه‌اندازی شد. این کشور تا ٢٠٢٤ تبدیل به بزرگ‌ترین صادرکننده گاز طبیعی مایع در جهان خواهد شد. به نظر می‌رسد گاز طبیعی مایع جایگزینی برای کشورهای آسیایی است که نیروگاه‌های برقشان وابسته به سوخت ذغال سنگ است. آلمان اعلام کرد که تا ٢٠٣٨ دیگر هیچ‌گونه تولید یا مصرف ذغال سنگ نخواهد داشت. صادرات گاز طبیعی مایع در سال‌های اخیر از قطر، استرالیا و امریکا، سه صادرکننده بزرگ این محصول در دنیا افزایش یافته است. ماهیت بی‌ثبات بازار در اوایل سال جاری میلادی آشکار بود، زمستان گرم در آسیا تقاضای سوخت را کاهش داده و باعث شد واردکنندگان آسیایی محموله‌ها را به سمت اروپا برگردانند

7- شرکت دولتی نفت قطر اعلام کرد، قراردادی ١٥ ساله برای عرضه سالانه ٣ میلیون تن ال‌ان‌جی به کویت به امضا رسانده است. شرکت قطر پترولیوم در بیانیه‌ای مشترک با کویت پترولیوم اعلام کرد، تحویل محموله‌های ال‌ان‌جی به بندر الزور کویت در سال ٢٠٢٢ آغاز خواهد شد تا به تامین نیاز رو به افزایش این کشور به انرژی به ویژه در بخش تولید برق کمک کند. قطر، بزرگ‌ترین عرضه‌کننده ال‌ان‌جی جهان قصد دارد تولید ال‌ان‌جی خود را تا سال ٢٠٢٧ میلادی به ١٢٦ میلیون تن افزایش دهد. خالد الفاضل، وزیر نفت کویت گفت، این قرارداد به کویت کمک می‌کند تا مقررات خود در زمینه استفاده از منابع کم‌آلاینده انرژی را اجرا کند و به کاهش آلاینده‌ها و بهبود کیفیت هوا در این کشور کمک خواهد کرد.

8- فدرال رزرو دالاس در گزارش تحقیقات انرژی خود اعلام کرد با بدتر شدن دورنمای کسب‌وکار شرکت‌های خدمات میادین نفتی، حدود نیمی از آنها قصد دارند هزینه‌هایشان را در ٢٠٢٠ کاهش دهند. فعالیت و اشتغال در بخش نفت و گاز در سهماهه چهارم سال جاری میلادی در منطقه دالاس امریکا با رکود مواجه شده بود. این منطقه شامل بزرگ‌ترین میدان نفتی شیل حوزه پرمین در تگزاس و نیومکزیکو می‌شود. قیمت نفت امریکا در اکثر روزهای سال کمتر از ٦٠ دلار در هر بشکه بود که باعث شد بسیاری از شرکت‌های انرژی بودجه خود را کاهش دهند. حدود ٣٦ درصد تولیدکنندگان نفت و گاز قصد دارند بودجه خود را در سال آینده پایین بیاورند. قیمت نفت امریکا ٦ درصد نسبت به ماه گذشته افزایش یافته و به 61.72 دلار رسیده است ولی تولیدکنندگان نفت و شرکت‌های خدماتی آنها که تجهیزات و نیروی کار میادین نفتی را تأمین می‌کنند در نظر دارند بودجه خود را در ٢٠٢٠ روی نفت بشکه‌ای ٥٤ و ٥٥ دلار ببندند

9- وزارت نفت عراق اعلام کرد فعالیت در میدان نفتی ناصریه در جنوب عراق آغاز شده است ولی رسیدن به تولید کامل در این میدان نفتی تا دو روز طول خواهد کشید. معترضان در روز شنبه (٧ دی) وارد این میدان نفتی شدند و کارکنان را مجبور کردند تا برق را از ایستگاه کنترل قطع کنند، به این ترتیب تولید در این میدان نفتی با ظرفیت تولید روزانه ٨٠ تا ٨٥ هزار بشکه متوقف شد.

10- گرچه در پس از حمله موشکی ایران به پایگاه عی‌ الاسد دولت امریکا تحریم‌های علیه ایران را افزایش داد، اما چین همچنان از ایران نفت خام و میعانات گازی وارد می‌کند. در پس از توافق چین و امریکا برای کاهش تعرفه‌های تجاری بر روی کالاهای یکدیگر، وزیر خارجه امریکا ادعا نمود که صادرات نفت ایران به چین به صفر سیده است. اکنون پلاتس گزارش می‌دهد که چین با واردات نفت از ایران به اندازه ٢٥٠ هزار بشکه در روز (در نیمه دوم ٢٠١٩) ادامه می‌دهد.