استقلال و رشد اقتصادی در ایران و منحنی فیلیپس

ساعت 24 - منحنی فیلیپس یک مدل تجربی تک معادله‌ای است، که پس از توصیف رابطه معکوس تاریخی بین نرخ‌های بیکاری و نرخ‌های متناسب با تورم در اقتصاد توسط ای. دبلیو فیلیپس نامگذاری شد. به بیان ساده، کاهش بیکاری (یعنی، افزایش میزان اشتغال) در یک اقتصاد با نرخ‌های بالاتر تورم همبستگی خواهد داشت.به نظر می رسد در یک بررسی کلی در نظام جمهوری اسلامی ایران این منحنی میان " استقلال سیاسی " و رشد اقتصادی " پدیدار شده است.

به این معنی که هرگاه ایران از غرب به عنوان نهادی که استقلال ایران را تهدید می کند دورتر شده و به عبارت دیگر استقلال سیاسی و به تبعیت از آن استقلال اقتصادی را افزایش داده است یا این که این استقلال بر ایران از مسیر تحریم تحمیل شده است ،رشد شاخص های اقتصادی مثل رشد تولید ناخالص داخلی ونیز رشد سرمایه گذاری کاهش یافته و برعکس. به طوری که در4 سال نخست دوره ریاست جمهوری اسلامی حسن روحانی که ارتباط ایران با غرب بهبود یافت – یعنی استقلال سیاسی ایران کمتر شد – رشد اقتصادی ایران روندی فزاینده را تجربه کرد و به حدود متوسط 4.7 درصد رسید و در سه سال اخیر که مناسبات ایران با غرب به وخامت گرایش پیدا کرد – یعنی استقلال سیاسی ایران بیشتر شد – رشد اقتصادی ایران منفی شده است و در سه سال اخیر 15 در صد کوچکتر شده است. این منحنی را می توان با مقایسه هشت سال ریاست جمهوری اسلامی ایران دردوره موسوم به اصلاحات با 8 سال ریاست محمود احمدی نژاد نیز نشان داد. متوسط رشد اقتصادی ایران دردوره اصلاحا ت با وجودی که از 1376 تا 1384 به عدد درصد 4.3 رسید . این در حالی است که متوسط رشد اقتصادی در سال های 1384 تا 1392 بربر با 3.6درصد بود. با توجه به اینکه صنعت بیشترین همبستگی با خارج را دارد در دوره اصلاحات که استقلال سیاسی کاهش یافته و وابستگی به جهان رشد را تجربه کرد متوسط رشد تولید صنعت ایرن به طور میانگین 9 درصد بود و میانگین رشد صنعت در دوره احمدی نژاد که استقلال ایران از غرب بیشتر شد میانگین رشد صنعت ایران 6 درصد بود که حدود 30 در صد سقوط را تجربه کرد. در دوره اصلاحات که استقلال سیاسی کاهش یافت ایران به طور متوسط رشد سرمایه گذاری سالانخ 8.7 در صد و دردوره احمدی نژاد که استقلال ایران از غرب افزایش یافت نرخ رشد متوسط سرمایه گذاری 5.3 در صد بود. نکته جالب این است که متوسط قیمت صادرات نفت خام ایران دردوره اصلاحات یعنی دوره ای که گفته می شود استقالال سیاسی ایران اهش را تجربه کرد معادل 23 دلار بود . این درحالی است که متوسط قیمت هر بشکه نفت خام صادراتی دردوره احمدی نژاد که استقلال ایران بیشتر شده است 79 دلار بوده است.
محاسبه نیلی
بر پایهٔ محاسبه دکتر مسعود نیلی، مشاور ارشد اقتصادی سابق حسن روحانی، درآمد سرانه در ایران در فاصلهٔ سال‌های ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۷ که ایران از غرب دور شد و استقلال سیاسی بیشتری به دست اورد ، سی درصد سقوط کرده است. با در نظر گرفتن نرخ رشدهای منفی ایران در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹، که کوچک‌تر شدن اقتصاد ایران پیامد آشکار آن است، می توان به این ارزیابی رسید به این ارزیابی رسیده است که در فاصلهٔ سال ۱۳۵۵ و سال پایانی دهه جاری خورشیدی، هر ایرانی به‌طور متوسط ۴۳ درصد درآمد خود را از دست داده است.مسعود نیلی می‌گوید در فاصلهٔ سال‌های ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۷ که ایران مستقل تر شده است متوسط سرانهٔ سرمایه‌گذاری در ایران ۸۰ درصد سقوط کرده است.