ملکرد کاروان ایران در المپیک 2020 توکیو

7 مدال و عنوان بیست‌وهفتمی

ساعت 24-بازی‌های المپیک تابستانی 2020 توکیو در حالی برای ورزش ایران به پایان رسید که نتایج رضایت‌بخشی را به دنبال نداشت.کاروان کشورمان در این دوره از بازی‌ها، با ۶5 ورزشکار در ۱۶ رشته شرکت کرد و درنهایت سهمش از بزرگ‌ترین فستیوال ورزشی جهان، 7 مدال بود.

html>

در شرایطی که در همه ادوار المپیک‌ها تکیه ورزش ایران به مدال‌آوری در دو رشته کشتی و وزنه‌برداری بود اما در این بازی‌ها تنها مدال طلایی از این دو رشته، در تیم ملی کشتی فرنگی بود. تکواندو نیز که همیشه از آن به‌عنوان ضلع سوم مدال‌آوری‌های ورزش کشور در المپیک یاد می‌شد، در توکیو چیزی شبیه به یک فاجعه بود و بس. تنها حسن اتفاق المپیک سی‌ودوم برای ایرانی‌ها، اضافه‌شدن دو رشته تیراندازی و کاراته به سبد مدالی کاروان بود که اگر نبود افتخارآفرینی ستاره‌های این رشته‌ها، بدون شک ورزش ایران یکی از بدترین دوره‌های حضور خود را در این آوردگاه معتبر ثبت می‌کرد.
‌غیرمنتظره‌ترین مدال طلا را برای کاروان ستارگان ایران‌زمین جواد فروغی در رشته تیراندازی گرفت. تیراندازی که خیلی اتفاقی به این رشته علاقه‌مند شد اما یک‌باره سری در سرها درآورد. فروغی 42ساله که لقب مسن‌ترین المپین ورزش ایران را به خود اختصاص داد، در حالی در دومین روز بازی‌ها این نشان ارزشمند را کسب کرد که حتی در مخیله مقامات ارشد ورزش هم نمی‌گنجید که او روی سکوی قهرمانی المپیک برود. زمانی که او مدال طلا گرفت، حتی سلطانی‌فر و صالحی‌امیری هم در سالن مسابقه او حضور نداشتند. دومین مدال طلای کاروان را محمدرضا گرایی، فرنگی‌کار وزن 67 کیلوگرم به ارمغان آورد. او در حالی عنوان قهرمانی المپیک توکیو را از آن خود کرد که 10 روز بود کاروان هیچ مدالی نگرفته بود. طلای گرایی باعث شد تا ایران از قعر جدول مدالی بازی‌ها بالا بیاید.
‌سومین و آخرین طلا را هم سجاد گنج‌زاده در کاراته گرفت. رشته‌ای که از روزی که خبر اضافه‌شدن آن به جمع بازی‌های توکیو آمد، مسئولان ورزش کشور را به وجد آورد تا حداقل برای یک دوره هم که شده، با استفاده از پتانسیل خوب شاگردان هروی برای خود امتیاز بخرند. هرچند یک شانس کسب طلای مسلم تیم ملی کاراته با مثبت‌شدن تست دوپینگ بهمن عسگری از بین رفت.
‌دو مدال نقره را علی داوودی جوان در وزنه‌برداری فوق‌سنگین و حسن یزدانی، چهره مطرح کشتی آزاد ایران در وزن 86 کیلوگرم گرفتند. محمدهادی ساروی فرنگی‌کار وزن ۹۷ کیلوگرم و امیرحسین زارع در وزن 125 کیلوگرم کشتی آزاد هم برنزی‌ها بودند.
‌سقوط آزاد کشتی آزاد
‌کشتی آزاد که شاید مصداق ورزش ایران هم باشد، همیشه در آوردگاه‌های مهم جهانی و المپیکی بار مدال‌آوری را بر دوش کشیده و بیشترین مدال‌های المپیک سهم آن بوده است. در این دوره هم درحالی‌که با حضور سرداری به ‌نام حسن یزدانی همه از کشتی آزاد به‌عنوان رشته‌ای با مدال طلا یاد می‌کردند، این مهم رخ نداد تا در میان تعجب و ناباوری، کشتی آزاد تنها با دو مدال نقره و برنز توکیو را ترک کند.
‌به عقیده بسیاری از کارشناسان کشتی بدن‌های بی‌رمق برخی آزادکاران در همان تایم نخست کشتی اول و همچنین کُچینگ نامناسب کادر فنی در چند کشتی سرنوشت‌ساز از جمله عوامل ناکامی آزادکاران در توکیو بود. نتیجه‌اش هم این شد تا در جدال مهم بین حسن یزدانی و دیوید تیلور، تبلور آن مشخص شود. در وزن 57 کیلوگرم و جایی که رضا اطری از امیدهای کسب مدال برنز کشتی آزاد ایران بود، باوجود اجرای نمایشی مناسب مقابل رقبای نامدار و عنوان‌دار خود از رسیدن به فینال و همچنین مدال برنز هم جا ماند. مرتضی قیاسی در وزن 65 در دومین کشتی ضربه فنی شد و مصطفی حسین‌خانی در وزن 74 کیلوگرم و محمدحسین محمدیان در وزن 97 کیلوگرم که دو عضو باسابقه این تیم بودند هم شروع نکرده حذف شدند.
‌کارنامه قابل‌ دفاع آقای خاص
‌در این بین اما باید گفت محمد بنا، آقای خاص کشتی فرنگی ایران نتیجه قابل‌قبولی از این بازی‌ها گرفت. او در حالی پنج فرنگی‌کار جوان را که برای نخستین بار حضور در المپیک را تجربه می‌کردند، روانه این بازی‌ها کرد که توانست به یک طلا و یک برنز و دو عنوان پنجمی محمدعلی گرایی و امین میرزازاده در اوزان ۷۷ و ۱۳۰ کیلوگرم دست پیدا کند. برخلاف آزادکاران بدن‌های فرنگی‌کاران اصلا در این بازی‌ها کم نیاورد و کشتی‌های قابل‌قبولی را به نمایش گذاشتند. تنها نماینده حذف‌شده این تیم علیرضا نجاتی در 60 کیلوگرم بود. به اعتقاد اهالی کشتی فرنگی، خروجی اصلی این تیم را باید در المپیک 2024 پاریس دید.
‌وزنه‌برداری و یک مدال
وزنه‌برداری درحالی‌که بیشترین تعداد مدال را برای ورزش ایران در تاریخ بازی‌های المپیک گرفته، در توکیو شرایطی را تجربه کرد که خیلی سخت و دور از انتظار بود. دو نماینده پولاد سرد در این میدان علی داوودی و علی هاشمی در دسته‌های فوق‌سنگین و سنگین بودند که یک مدال نقره سهمشان شد. متأسفانه به دلیل آمار بالای نمونه‌های دوپینگ وزنه‌برداران ایرانی در یک دهه اخیر، فدراسیون جهانی این رشته فقط مجوز حضور دو نماینده از کشورمان را برای شرکت در بازی‌های المپیک توکیو داد که نتیجه‌اش این شد. شاید اگر فدراسیون وزنه‌برداری هم مانند سایر فدراسیون‌ها اسیر بی‌تدبیری وزارتخانه و رئیسش نبود، می‌توانست به مدال‌های خوش‌رنگ‌تری برسد اما با این دارایی‌ها، تنها مدال داوودی ارزش دوچندانی پیدا خواهد کرد.
نابودی تکواندو
تکواندو در حالی از المپیک 2000 سیدنی به جمع رشته‌های شرکت‌کننده در بازی‌های المپیک اضافه شد که از همان ابتدا پای ثابت مدال‌آوری کاروان ایران در بزرگ‌ترین رویداد ورزشی دنیا شد. از المپیک 2012 لندن به بعد رفته‌رفته عملکرد تکواندوکاران ایرانی رو به افول رفت؛ اما باز جای شکرش باقی بود که تا المپیک ریو نمایندگان کشورمان روی سکو بودند. میرهاشم حسینی، آرمین هادی‌پور و ناهید کیانی، سه تکواندوکار ایرانی حاضر در بازی‌های 2020 بودند که روی شیاپ‌چانگ توکیو نمایشی فراتر از فاجعه و نزدیک به صفر مطلق را از خودشان نشان دادند. برای نخستین بار در طول تاریخ، نمایندگان تکواندوی ایران بدون کسب هیچ‌گونه مدالی از آوردگاه المپیک به تهران بازگشتند تا سیکل ناکامی‌های فدراسیون پولادگر به تکامل برسد.
‌دوومیدانی و دیگر هیچ
درباره دوومیدانی خیلی نمی‌توان انتظار بالایی از نمایندگان آن در المپیک‌ها داشت. در المپیک 2012 لندن که احسان حدادی به‌عنوان تک ستاره دوومیدانی اولین مدال را برای این رشته گرفت، مشخص بود که عمر قهرمانی این پرتابگر دیسک تمام شده و دیگر حرفی برای گفتن ندارد؛ اما او از آن زمان به بعد، دو المپیک دیگر را پشت سر گذاشت و مصمم و پرادعا بالاترین هزینه‌ها را برای گذراندن اردوهای بی‌حاصلش در آمریکا گرفت تا تنها برایش یک رکورد باقی بماند. رکوردی که لقب باسابقه‌ترین المپین ایرانی را به حدادی داده است. حدادی در المپیک توکیو نیز نتیجه‌ای مشابه ریو از خود به جا گذاشت و با پرتابی ضعیف به فینال نرسید. دیگر نماینده این رشته حسن تفتیان رکورددار دوی صد متر بود که او نیز نتوانست از مرحله مقدماتی صعود کند. بهتر است مسئولان فدراسیون دوومیدانی به فکر باشند و به تفتیان اجازه ندهند راهی را که حدادی رفته، او نیز برود.
‌رؤیاپردازی‌های پوچ
‌فدراسیون والیبال با وعده تحقق آرمان ایستادن تیم ملی والیبال بین چهار تیم برتر بازی‌های المپیک 2020 توکیو، اقدام به عقد قرارداد با ولادیمیر آلکنوی روس کرد که سابقه قهرمانی در المپیک 2012 لندن را در کارنامه داشت. انتخاب یک سرمربی خارجی با قرارداد هنگفت دلاری شاید برای موفقیت تیمی مملو از ستاره در المپیک کافی به ‌نظر می‌رسید؛ اما این موضوع در بدترین زمان ممکن و با غلط‌ترین سیاست‌ها به‌ کار گرفته شد تا نتیجه‌ای ضعیف‌تر از المپیک 2016 ریو برای بلندقامتان ایران رقم بخورد.
‌داورزنی حتی این اواخر می‌گفت که نیم‌نگاهی به رفتن روی سکو هم داریم؛ اما او بعد از باخت‌های دور از انتظار والیبالیست‌ها حاضر نشده توضیح شفافی درباره این ناکامی‌ها بدهد. تیم ملی والیبال در مرحله گروهی صاحب دو برد ۳-۲ برابر لهستان و ۳ بر صفر برابر ونزوئلا و سه باخت ۳ بر صفر برابر کانادا، ۳-۲ برابر ایتالیا و ۳-۲ برابر ژاپن شده و از صعود به مرحله بعد بازماندند.
‌شمشیرهایی که غلاف شدند
تیم ملی شمشمیربازی اسلحه سابر در حالی به‌عنوان ششمین تیم برتر دنیا در این رشته جواز صعود به توکیو را به دست آورد که یکی از اتفاقات خوب را برای کاروان رقم زد. این تیم برای نخستین بار هم سهمیه تیمی را گرفت و هم سه سهمیه کامل انفرادی را. سابریست‌ها در شرایطی پیش از المپیک از قطعی‌بودن مدال‌شان در این بازی‌ها حرف می‌زدند که در توکیو نمایش راضی‌کننده‌ای نداشتند. در رقابت‌های انفرادی که محمد رهبری و مجتبی عابدینی در جمع 16 نفر حذف شدند و علی پاکدامن به جمع هشت‌ نفر راه پیدا کرد. در بخش تیمی نیز در اولین دیدار با ایتالیا عملکرد ضعیف رهبری و عابدینی موجب شد تا بار تیم تنها به دوش پاکدامن باشد و در آخر هم به گفته کارشناسان قضاوت ناعادلانه داوران مانع از رسیدن‌شان به نیمه‌نهایی شد. تنها نقطه قوت تیم ملی سابر در توکیو پاکدامن بود که خوش درخشید و هشتم شد.
نازنینی که شگفتی‌ساز شد
‌کاروان 65‌نفره ستارگان ایران‌زمین در حالی راهی توکیو شد که از این تعداد 10 نفر آنها زن بودند. از بین 10 بانوی المپینی که در المپیک 2020 به میدان رفتند، تنها نازنین ملایی بود که در قایقرانی رویینگ توانست نتیجه درخور توجهی کسب کند و با راهیابی به فینال B بازی‌های عنوان یازدهم را به دست آورد؛ عنوانی که تا پیش از این هیچ‌یک از قایقرانان مرد المپیکی کشور هم به دست نیاورده بودند. نازنین بعد از مسابقه‌اش گفت که حتی از داشتن یک جلیقه یخ برای پایین‌آوردن دمای بدنش هم محروم است و یک جنگ نابرابر با حریفان دارد. دیگر چهره مطرح زنان ایران در المپیک حمیده عباسعلی، نایب‌قهرمان کاراته جهان بود. در شرایطی که همه امیدوار بودند حمیده بتواند حداقل به برنز این بازی‌ها برسد، اما او نیز با دو باخت و دو برد به نیمه‌نهایی نرسید. تنها عضو باسابقه تیم زنان ایران در المپیک، نجمه خدمتی در تیم ملی تیراندازی بود که نتوانست نتیجه خوبی بگیرد. او در المپیک 2016 ریو ششم شده بود. سایر نفرات در رشته‌های تیراندازی، دوومیدانی، تکواندو و بدمینتون از دور رقابت‌ها کنار رفتند.
‌المپین‌هایی که فقط شرکت‌کننده بودند
عملکرد نمایندگان کشورمان در سایر رشته‌ها تعریفی نداشت و به عبارتی واضح‌تر آنها شرکت‌کننده‌ای بیش نبودند. میلاد وزیری در بین 64 نفر یکی مانده به آخر (دور مقدماتی) شد و در اولین مسابقه خود در مرحله حذفی باخت. شاهین موسوی و دانیال شه‌بخش، نماینده‌های بوکس بودند که به ترتیب در مبارزه اول و دوم خود باختند. دوچرخه‌سواری با سعید صفرزاده همچنان در حسرت عبور از خط پایان ماند. متین بالسینی در شنا اگر چه صعود نکرد اما بدون مربی رکورد شنای 200 متر پروانه ایران را زد. بی‌تردید بی‌کیفیت‌ترین نمایش‌ها در بازی‌های المپیک 2020 مربوط به جدال نیما عالمیان و حریف بریتانیایی‌اش در دور پیش‌مقدماتی بود؛ چراکه رفتار غیرحرفه‌ای عالمیان در این دیدار در اعتراض به رأی داوری وجهه بدی را برای کاروان ایران در توکیو به وجود آورد. تیراندازی در حالی همراه با کشتی آزاد با شش سهمیه بیشترین مجوز ورودی را در رشته‌های انفرادی کسب کرد که به‌جز فروغی توفیقی نداشت. این مدال تاریخی اما نتوانست روی عملکرد ضعیف سایر تفنگ‌داران کاروان سایه بیندازد. بسکتبال ایران با وجود نسلی طلایی نتوانست از گروه مرگ المپیک توکیو سربلند بیرون بیاید و هر سه دیدار خود برابر فرانسه، آمریکا و چک را واگذار کرد.
عقبگرد نسبت به المپیک ریو
به هر شکل کاروان ایران با هفت مدال به کار خود در المپیک 2020 توکیو پایان داد. مدال‌هایی که قیاس آن با دوره گذشته یعنی المپیک 2016 ریو نشان می‌دهد ورزش کشور در این چهار سال پسرفت داشته است. در المپیک ریو حاصل کار سه طلا، یک نقره و چهار برنز و جایگاه بیست‌وپنجمی بود؛ اما سه طلا، دو نقره و دو برنز المپیک 2020 ایران را در جایگاه بیست‌وهفتم قرار داد. این نتایج در حالی رقم خورده که سیدرضا صالحی‌امیری، رئیس کمیته ملی المپیک، پیش از برگزاری بازی‌های المپیک بارها در کنفرانس‌های خبری و اظهارنظرهای عمومی مدعی شده بود ستارگان ورزش ایران‌زمین در توکیو کام ملت را شیرین و روزهایشان را شاد خواهند کرد؛ جالب‌تر اینکه او حالا بعد از ناکامی کاروان می‌گویند عملکرد کاروان ایران بهتر از ریو یا معادل ریو بوده است. یا در جایی دیگر گفته بضاعت ورزش ایران در همین سطح است. درست است که ورزش ایران در مقایسه با رقبای خود از سطح ورزش حرفه‌ای دنیا فاصله دارد، اما باید به رئیس کمیته ملی المپیک گفت نتایجی که در توکیو ثبت شد از وضعیت مطلوب و ایدئال ورزش خیلی فاصله داشت. نکته حائز اهمیت دیگر اینکه اگر طلای کاراته که حضور این رشته تنها مختص این دوره از بازی‌ها بود، به دست نمی‌آمد، جایگاه بدتری برای این کاروان ترسیم می‌شد.