سرمایه گذاران : چشم انداز روشن نیست

ساعت 24 بیش از 10 سال است سرمایه گذاری در ایران با خشکسالی روبه رو شده است. صاحبان سرمایه در بخش های گوناگون به ویژه در بخش صنایع کارخانه ای حتی اگر سرمایه مالی انباشت شده داشته باشند حاضر نشده اند آن را برای توسعه کارخانه شان اختصاص دهند و ترجیح می دهند در بخش های غیر واقعی اقتصاد به کارگیرند. از سوی دیگر دولت نیز درهمه این سالها منبعی برای سرمایه گذاری نداشته و هنوز هم ندارد. راه ورود سرمایه گذاری مستقیم خارجی نیز مسدود شده است. چرا سرمایه داران ایرانی حاضر نیستند سرمایه گذاری کنند. پاسخ این است : چشم اندازی روبه روی خود نمی بینیم.

html>

از پیش معلوم است که اگر صاحبان سرمایه در داخل ایران اقدام به سرمایه گذاری نکنند حتی در صورت برداشتن تحریم ها ، سرمایه گذاران خارجی نیز به ایران نخواهند آمد. زیرا آنها نیز چشم اندازی نمی بینند. 40 فعال اقتصادی ایرانی در پاسخ به این پرسش که «آیا هم‌اکنون تصویر دقیقی از آینده تولید و تجارت در کشور دارید؟» بیش از 87درصد افراد اعلام کردند تصویر روشنی از آینده اقتصاد کشور ندارند. از آن سو پنج‌ نفر نیز اعلام کردند به کلیت چشم‌انداز پیش ‌رو اشراف دارند. در سوال بعدی از سرمایه‌گذاران کشور و فعالان بخش خصوصی در رشته‌فعالیت‌های مختلف پرسیده شد که «وقوع چه عاملی در دو سال آینده باعث می‌شود سرمایه‌گذاری بیشتری انجام ‌دهید؟» از بین هفت‌گزینه شامل «انعقاد برجام، اجرا و تداوم آن»، «کنترل تورم و ثبات اقتصادکلان»، ‌ «آزادسازی و کاهش مداخلات دولتی»، «افزایش توزیع وام‌های ارزان»، «پایان قیمت‌گذاری دستوری»، «بهبود محیط کسب‌وکار و مجوزدهی آسان» و «سایر موارد»‌، امکان پاسخ به دو گزینه وجود داشت. براین مبنا حدود 60درصد افراد گفتند در صورتی سرمایه‌گذاری بیشتری خواهند کرد که «آزادسازی و کاهش مداخلات دولتی» در دستور کار حکمرانان کشور قرار گیرد.دنیای اقتصاد که 12 پرسش را با 40 فعال اقتصادی در میان گذاشته توضیح داده است : سرمایه‌گذاران ایرانی بر لبه تیغ راه می‌روند. آنها تصویر روشنی از آینده اقتصاد کشور ندارند و همین امر موجب می‌شود در تزریق منابع جدید به کسب‌وکار خود تعلل کنند.

بر اساس این نظرسنجی ۸۷درصد سرمایه‌گذاران هیچ تصویر شفافی از آینده ندارند. بنیادی‌ترین اعتراض این فعالان اقتصادی به سیاستگذاران، «بی‌ثباتی» است؛ چراکه مسیر پیش روی فعالیت‌های اقتصادی را مه‌آلود کرده است. هرچند بنگاه‌های بزرگ کشور همچنان در شرایط کنونی فعال هستند، اما بنگاه‌های کوچک و متوسط عموما در سرمایه‌گذاری جدید ناتوان بوده‌اند. علاوه‌بر این، حدود نیمی از پاسخ‌دهندگان عنوان کرده‌اند به خروج سرمایه خود از کشور فکر می‌کنند و بخش دیگری نیز گفته‌اند که سرمایه‌شان را از ایران خارج کرده‌اند. علاوه بر این بیش از نیمی از فعالان اقتصادی شرکت‌کننده در این نظرسنجی می‌گویند در یک تا دو سال اخیر کسب‌وکارشان دستخوش شرایط غیر قابل کنترل شده است.در یک پرسش از فعالان حوزه سرمایه‌گذاری درباره زمینه اینکه چه عواملی زمینه ترس و اضطراب سال‌های اخیر بوده است به ترتیب میزان تکرار شامل «غیرقابل پیش‌بینی بودن اقتصاد»، «بی‌ثباتی قوانین و مقررات»، «نوسانات ارزی»، «مداخلات دولتی و تغییر سیاست‌ها»، «فقدان حاکمیت قانون»، «فضای نامساعد کسب‌وکار»، «فساد اداری»‌ و «مدیریت نامناسب در حوزه‌های تخصصی» دلایل اصلی بوده اند. در عین حال دسترسی به مواد اولیه، مالیات‌ستانی بی‌ضابطه و حجیم در کنار چشم‌انداز نامعلوم تجارت با کشورهای خارجی از جمله مسائلی هستند که باعث ترس و اضطراب سرمایه‌گذاران حین سرمایه‌گذاری در کشور شده‌اند. خیل عظیمی از افراد پاسخ‌دهنده به پرسش‌نامه «امنیت سرمایه‌گذاری» معتقد بودند که اثر تفسیرهای سلیقه‌ای از قوانین در بخش‌نامه‌های خلق‌الساعه، بیش از همه موجب فروکاسته شدن اعتماد صاحبان کسب‌وکارها شده است. در واقع این افراد در چنین فضای بی‌ثباتی، حاضر نیستند ریسک سرمایه‌گذاری مجدد را به جان بخرند. برخی از آنها حتی مطرح کردند که اگر امکان انتقال سرمایه خود به خارج از مرزهای کشور را داشتند، ترجیح می‌دادند در فضای امن‌تری اقدام به سرمایه‌گذاری کنند.