خروج هند از چابهاربه تثبیت قدرت پکن در گوادر منجر می شود

ایران ؛ جایزه ترامپ به چین

ساعت 24 - استراتژی دولت ترامپ در قبال ایران برنامه های آن را در رابطه با چین بر هم می زند. چین همیشه به ایران به مثابه یک جایزه اقتصادی نگریسته و آمریکا اکنون دستیابی به این جایزه را برای چین تسهیل کرده است. تجارت و سرمایه گذاری چینی در بخش های انرژی و زیرساخت ها خیلی سریع جای خالی به وجود آمده ناشی از خروج شرکت های اروپایی از ایران را پر کرد.

dir="RTL">نفوذ اقتصادی چین به تدریج افزایش می یابد و شاید حتی به اندازه ای برسد که اقتصاد ایران را از فشارهای ایجاد شده توسط ترامپ رها کند. مزایای این رابطه رو به رشد، برای هر دو طرف معامله قابل توجه است.در این میان، تلاش های دولت ترامپ برای استفاده از هند علیه ایران نیز به نفع چین تمام خواهد شد. دولت ترامپ در ماه آوریل به هند گفت که معافیت این کشور از تحریم های نفتی علیه ایران تجدید نخواهد شد. در نتیجه، هند دیگر نمی تواند از ایران نفت خریداری کند. هند همچنین مجبور شده سرمایه گذاری های قابل توجه خود را در بندر چابهار ایران در دریای عمان متوقف کند. بندر چابهار امکان دور زدن پاکستان برای تجارت با افغانستان و آسیای مرکزی را برای هند فراهم می آورد. برای دهلی نو، این مساله به معنای از دست دادن فرصتی فوق العاده در بازی بزرگ بر سر نفوذ در آسیاست و این نمی تواند برای ایالات متحده نتایج خوبی داشته باشد. هند به دلیل جمعیت بالای آن، پتانسیل های اقتصادی و سلطه بر دریای هند و راه های آبی که از تنگه مالاکا در شرق تا شاخ آفریقا در غرب کشیده می شوند، تنها کشور در قاره آسیاست که توانایی مقابله با چین را دارد. هند درست در میانه جاده جدید ابریشم چین یا همان ابتکارعمل کمربند و جاده قرار دارد؛ برنامه جاه طلبانه ای که بخش گسترده ای از آسیا و آفریقا را به مدار اقتصادی چین خواهد رساند.برای هند، رقابت با چین در غرب آسیا آغاز می شود. هند همواره به روابط چین با پاکستان با نگرانی نگریسته؛ روابطی که در یک دهه گذشته در نتیجه وعده چین به سرمایه گذاری 60 میلیارد دلاری در توسعه زیرساخت ها و تجارت پاکستان، عمیق تر شده است. هند با سرمایه گذاری خود در بندر چابهار ایران که در فاصله حدود 150 کیلومتری از بندر گوادر پاکستان قرار دارد، خود را در موقعیتی مساوی با چین قرار داده بود. هند هم برای توسه بندر چابهار و همچنین توسعه بافت صنعتی در اطراف آن و ساخت راه آهن و جاده هایی که این بندر را به افغانستان و آسیای میانه متصل کند، یک سرمایه گذاری چندین میلیارد دلاری در نظر گرفته بود.

وادار کردن هند به خروج از ایران به چین در منطقه قدرت بیشتری می دهد. با خروج هند از چابهار، گوادر به تنها راه دسترسی به دریای عرب و تجارت اقیانوس هند برای افغانستان و آسیای مرکزی تبدیل خواهد شد. انتظار می رود چین موقعیت خود را با موضع گیری های شدیدتر در برابر تحریم های ایالات متحده و حرکت به سمت سرمایه گذاری در چابهار و مرتبط ساختن آن با گوادر تثبیت کند. چین همین حالا هم در حال ساخت یک تاسیسات نیروی دریایی در پاکستان در فاصله بین دو بندر است. دیری نخواهد گذشت که کشتی های نیروی دریایی چین هم همانند تانکرهای نفتکش و کشتی های باری این کشور به بازدیدکنندگان عادی از خلیج عمان و دریای عربی تبدیل می شوند.در بلند مدت، این چین خواهد بود که جدی ترین چالش را برای ایالات متحده در آسیا و حتی در سطح جهانی ایجاد می کند و نه ایران. واشنگتن باید سیاست خود را در قبال تهران در چارچوب اهداف استراتژیک بزرگ تر در نظر بگیرد و برای این منظور باید توانایی های هند را در اقدام به عنوان وزنه ای در برابر چین تقویت کند و نه تضعیف.

نویسنده: سید ولی‌رضا نصر استاد دانشگاه و متفکر سیاسی