حرف ها وحدیث های حذف تحریم نفتی : یک نگاه واقع بینانه

ساعت 24 - مقامهای سیاسی ایران در روزهای تازه سپری شده یک صدا برداشتن تحریم های ایران از سوی امریکا را به عنوان شرط نخست ورود آمریکا به برجام دانسته و به کمتر از این رضایت نخواهند داد. به نظر می رسد در صدر تحریمهایی که ایران تمایل دارد برداشته شود حذف تحریم صادرات نفت ایران است و البته برداشتن ممنوعیت انتقال منابع ارزی ایران در کشورهای گوناگون.

dir="RTL">آیا وضعیت ایران با حذف تحریم نفتی ونیز برداشتن ممنوعیت انتقال منابع ارزی ناگهان با گشایش فوق العاده روبه رو خواهد شد؟ در این باره که آیا چنین امکانی وجوددارد که با امدن بایدن تحریم های ایران برداشته شود دو دیدگاه وجوددارد: یک دیدگاه باور دارد در شرایط فعلی اگر بایدن به برجام بازگردد و به تمام تعهدات آمریکا عمل کند، طبق گفته محمد جواد ظریف ظریف مواردی، چون تروریسم، موشکی و... جزو موارد تحریمی باقی خواهند ماند. به زبان ساده، مثلا بانک مرکزی ایران تحت عنوان سلاح هسته‌ای تحریم نخواهد بود. اما تحت عنوان مبارزه با تروریسم همچنان در تحریم خواهد بود.وضع قوانین تحریمی، چون کاتسا در دوره ترامپ توسط کنگره، ساختار حقوقی تحریم‌ها را به نحوی تدوین کرده است که بایدن اساس به عنوان رئیس جمهور این کشور توان لغو تحریم‌ها را نخواهد داشت. این مسئله به این معنی است که بر فرض اراده بایدن به لغو تحریم ها، این مسئله خارج از توان و اختیارات او خواهد بود.

یک دیدگاه دیگر اما این است که رییس جمهور امریکا با استناد به برخی قانونها و مقررات و اختیارات رییس جمهوری می تواند دست کم تحریم نفت ایران را بردارد و اجازه دهد ایران صادرات داشته باشد. بایدن بنا به سیاست‌های اقتصادی و محیط زیستی که دارد، احتمالا برخی از حمایت‌ها از نفت شل آمریکا را کاهش خواهد داد. صنعت استخراج نفت شل دارای هزینه‌های سربار بیشتری نسبت به استخراج نفت‌های معمول است. این امر موجب خواهد شد تا بخشی از تولید نفت شل آمریکا از مدار خارج شود. آمریکا به عنوان بزرگترین تولید کننده و مصرف کننده نفت در جهان همچنان باید کنترل قیمت نفت را در دستور کار قرار داشته باشد. از همین رو تیم بایدن احتمالا تمایل دارد تا ایران بخشی از کمبود را جبران کند.

زمان حذف تحریم ؟

یکی از مسایلی که در این مقوله اهمیت دارد این است که با فرض قبول حذف تحریم صادرات نفت ، زمان آن کی خواهد بود؟ برخی باوردارند دولت بایدن آنقدر گرفتاری داخلی دارد که زودتر از سه ماه دیگر سر صحبت را بازنخواهد کرد. برخی اما می گویند ممکن است برای اینکه راههای ایران برای افزایش فعالیت در مسیر هسته ای را ببندد زودتر دست به کار خواهد شد. از سوی دیگر این دیدگاه وجوددارد که مخالفان داخلی دولت روحانی اجازه نمی دهند این دولت افتخار حذف تحریم را به نام خود ثبت کند . شاید اما این دیدگاه هم اهمیت داشته باشد که ایران توانایی تاب آوری اقتصادیش به انتها رسیده و دست دولت برای گفت وگو در باره همین یک موضوع بازباشد زیرا دولت بعدی نزدیک به 7 ماه دیگر شروع به کار می کند.

آیابازاری مانده است

مساله بسیار با اهمیت این است که با فرض حذف تحریم ها آیا بازاری برای صادرات نفت ایران باقی مانده است؟ ایا کره جنوبی حاضر است از کشوری که کشتی اش را به هردلیل توقیف کرده و در یک دوره ده ساله دوبار وهربار به مدت دوسال در فروش نفت ناتوان شده است قرار داد ببندد؟ در حالی که رهبری ژاپن در ایران با بی اعتنایی مواجه شد ونیز دردسرهای خرید نفت از ایران را می داند حاضر است دوباره از ایران نفت خریداری کند؟ به نظر می رسد هندوچین نیز فروشندگام منناسب تر و مطمئن تر پیدا کرده اند. ایرانی ها نباید به انتظار گشایش فوری حاصل از صادرات نفت بنشینند. علاوه بر این به نظر می رسد ایران معادل ریالی دلرهای خود در دیگر کشورها را پیش خور کرده است و عرضه ارز به بازار را سخت می کند.