لایحه بودجه97، دو روی یک سکه

ساعت24 -با همه ایرادها و انتقادهایی که بر منابع درآمدی و هزینه‌ای لایحه بودجه سال 97 و ماهیت تورم‌زایی آن وارد است‌ اما اقدام ابتکاری دولت دوازدهم در شفاف‌سازی و در معرض دید و داوری عموم قرار دادن لایحه بودجه که برای نخستین‌بار در تاریخ بودجه‌نویسی کشور صورت می‌گیرد، درخور همه گونه تقدیر و تحسین است.

div>بر‌خلاف سالیان گذشته و در دولت‌های مختلف که لوایح بودجه سالانه کشور بی‌آنکه مردم در جریان جزییات ردیف‌های در‌آمدی و هزینه‌ای آن قرار گیرند، همچون رازی سر به مهر به مجلس شورای اسلامی به صورت افزایش بی‌سر و صدای قیمت‌ها و عوارض خروج از کشور تقدیم می‌شد و مردم و فعالان اقتصادی سال بعد تنها آثار آن را در زندگی و کسب‌و‌کار خود احساس می‌کردند به خواست و اراده دولت، امسال شبکه‌های اجتماعی به مثابه اتاق‌های شیشه‌ای این امکان را فراهم ساختند تا عموم مردم، کارآفرینان و فعالان اقتصادی جزییات بودجه 97 را مشاهده کنند و درباره آن به اظهار نظر بپردازند که مسلما اگر چنین عزمی برای شفاف‌سازی لایحه بودجه 97 در دولت وجود نمی‌داشت، چنین فرصتی هم نصیب مردم و فعالان اقتصادی نمی‌شد .از این جهت باید امیدوار باشیم شفاف‌سازی لایحه بودجه 97 و قرار دادن آن در اتاق شیشه‌ای مقدمه‌ای باشد برای شفاف‌سازی وجوه دیگر عملکردها، سیاستگذاری‌ها و اقدامات دولت دوازدهم در سال‌های پیش رو تا از این طریق زمینه برای محقق شدن شعار دانستن، حق مردم است، در جامعه فراهم شود.

اما شفاف‌سازی صورت‌گرفته در خصوص بودجه 97 یک روی سکه است و روی دیگر آن پیامد‌های نه‌چندان مطلوب و غیر‌قابل دفاعی است که تصویب احتمالی این بودجه توسط نمایندگان مجلس و اجرایی شدن آن، بر زندگی عموم مردم، صنعت و تولید، عوارض خروج از کشور و دیگر جنبه‌های اقتصاد کشور می‌تواند داشته باشد که در راس تمام این پیامدهای سوء و غیر‌قابل انکار، ماهیت تورم‌زایی شدید بودجه سال 97 است که زنجیره‌ای از افزایش قیمت تمام کالا‌های اساسی و مورد نیاز عموم مردم را به همراه خواهد داشت. آثار روانی بودجه 97 از هم‌اکنون به صورت افزایش قیمت‌های بی‌سر و صدا در خرده‌فروشی‌ها و در کرایه‌تاکسی، هزینه‌های حمل‌و‌نقل بار و هزینه سایر خدمات در حال آشکار شدن است .

علاوه بر اثرات مخرب روانی که افزایش 200، 300 درصدی عوارض خروج از کشور بر اذهان قشر‌های طبقه متوسط به پایین جامعه داشته و سفر به خارج از کشور را برای افراد این قشر در آینده به امری طبقاتی و کاملا در انحصار قشر‌های مرفه و ثروتمند جامعه مانند بسیاری از دیگر موهبت‌های زندگی جلوه‌گر ساخته و به بغضی سنگین در گلوی آنها تبدیل شده، بخش مربوط به افزایش قیمت بنزین و گازوییل و سایر حامل‌های انرژی که بنا به تجربه دهه‌های گذشته تاثیرات جدی بر نرخ حمل‌و‌نقل درون‌شهری و برون‌شهری خصوصا بر نرخ حمل‌و‌نقل بار خواهد گذاشت تصویر بسیار نگران‌کننده‌ای از تشدید فشار‌های معیشتی در سال 97 در اذهان مردم ترسیم کرده است این در حالی است که به گفته رییس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در سال آینده میزان افزایش حقوق و دستمزد‌ها حداکثر از 10 درصد تجاوز نخواهد کرد‌. در واقع پیام لایحه بودجه 97 به جامعه و افکار عمومی این است که مردم یعنی آن 80 درصد جمعیت کشور که در محدوده خط فقر و پایین‌تر از آن روزگار می‌گذرانند باید خود را برای تحمل محرومیت‌های باز هم بیشتر و دورقمی شدن دوباره نرخ تورم آماده کنند.

این چشم‌انداز نگران‌کننده که لایحه بودجه 97 در اذهان مردم ترسیم کرده در حالی است که قرار است همان مختصر یارانه نقدی بی‌خاصیت که به قشر‌هایی از مردم پرداخت می‌شد، سال آینده قطع شود. اما آنچه بیشتر موجبات نارضایتی مردم از لایحه بودجه 97 را فراهم ساخته این است که می‌بینند در این بودجه ارقام بسیار درشتی برای هزینه‌های جاری دولت و برخی اشخاص حقیقی و حقوقی اختصاص پیدا کرده که هیچ ‌توجیه عقلانی و اقتصادی ندارد و حذف یا به حد‌اقل رساندن آن ردیف‌های هزینه‌ای در این شرایط سخت اقتصادی، نه‌تنها مشکلی برای کشور و جامعه ایجاد نمی‌کند که می‌تواند بسیاری از تنگنا‌های مالی دولت را به سود اقتصاد، صنعت و تولید و معیشت عموم مردم برطرف سازد.

وجود این نقاط تیره و خاکستری در لایحه بودجه 97 جنبه‌های مثبت این لایحه را که در شفاف‌سازی جزییات آن متبلور شده است، تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و حالا این وظیفه نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی است که با واقع‌بینی و شجاعت و شهامت دست به حک و اصلاح اساسی لایحه بودجه 97 بزنند و از این طریق وجه تمایز خود را با مجالس قبلی و خصلت مردمی خود به منصه ظهور رسانند.