رماتیسم قلبی

تب روماتیسمی
تب روماتیسمی، یك بیماری التهابی است كه به دنبال عفونت حلق با میكرب استرپتوكوك گروه A ایجاد می شود. در این بیماری عمدتاً قلب، مفاصل، سیستم اعصاب مركزی و بافتهای زیر جلدی درگیر می شوند. عارضه قلبی، نتیجه نهایی و مزمن این بیماری است. عارضه قلبی ناشی از تب روماتیسمی، مهمترین علت بیماری دریچه ای، اكتسابی است. با وجود اشاره نام بیماری تب روماتیسمی به درگیری مفصلی، اهمیت آن در مرحله حاد و مزمن بیماری، درگیری قلبی است.
علت تب روماتیسمی چیست؟
علت قطعی این بیماری نامشخص است؛ اما این بیماری را جزو اختلالات خودایمنی تقسیم بندی می كنند. بنابراین نظریه، واكنش ایمنی در مورد علت ایجاد آن وجود دارد؛ آنچه مسلم است، عفونت استرپتوكوكی گروه A كه در حلق ایجاد بیماری می كند تب روماتیسمی می دهد و عفونت استرپتوكوكی پوست، مثلاً زرد زخم، نمی تواند تب روماتیسمی ایجاد كند. از طرفی، افراد با طرح ژنتیكی خاصی بیشتر مستعد ابتلا به تب روماتیسمی هستند. احتمالا شباهت ملكولی میكرب با ملكول های به كار رفته در ساختمان دریچه ای قلب، مسبب بیماری تب روماتیسمی است.
البته به علت مصرف گسترده آنتی بیوتیك های وسیع الطیف، تعداد موارد این بیماری رو به كاهش است. این بیماری بیشتر كودكان و نوجوانان۵ تا ۱۵ سال را درگیر می كند.
عوامل محیطی، باكتریال و وضعیت میزبان، هر سه در ایجاد تب روماتیسمی نقش دارند. همچنین ارتفاع، رطوبت، عوامل اقتصادی و سن، همگی دخیل هستند. تراكم محیطی، فاكتور محیطی اساسی است و باعث انتشار بیماری بین افراد می شود. در سربازخانه ها، خانواده های بزرگ و مكانهای كوچك احتمال ابتلا به تب روماتیسمی بیشتر است.
نشانه های بیماری
قلب مشخص ترین محل ابتلا به این بیماری است و تمام لایه های قلب گرفتار می شوند. نوار قلبی تغییر می كند و در رادیوگرافی ریه، اندازه قلب بزرگ می شود. ضایعه قلبی ناشی از تب روماتیسمی درصورتی كه به خوبی درمان نشود كشنده است. اما مشخص ترین ضایعات خارج قلبی تب روماتیسمی در مفاصل مشاهده می شود. این بیماری بیشتر اندامهای تحتانی، زانوها و مچ پاها را گرفتار می كند. اما ممكن است مفاصل اندام های فوقانی را هم درگیر كند. التهاب مفصل مهاجر از خصوصیات این بیماری است. توده های زیر جلدی و اختلالات سیستم عصبی مركزی به شكل حركات ناگهانی بدون هدف و نامنظم هم در این بیماری دیده می شود. بیماران ممكن است عصبی و بی قرار باشند و در نوشتن و انجام فعالیت های دستی دچار مشكل شوند.
درمان
درمان آنتی بیوتیكی برای از بین بردن میكرب استرپتوكوك، یك دوره پنی سیلین است. التهاب مفصل بیمار با آسپیرین بهتر می شود؛ ولی برای درمان مشكلات قلبی از كورتون استفاده می كنیم. مهمترین نكته در این بیماری، پیشگیری از حملات روماتیسمی اولیه است. درمان زودهنگام و كامل عفونت حلقی استرپتوكوك گروه A، از حملات اولیه تب روماتیسمی می كاهد.
مدت درمان
اگر شخصی دچار تب روماتیسمی شد و درگیری قلبی حاد پیدا كرد، ادامه درمان تا ۲۰ سالگی توصیه می شود؛ یا حداقل تا زمانی كه دست كم ۱۰ سال هیچ گونه عودی مشاهده نشود. در بیمارانی كه اختلال دریچه ای قلبی پیدا كرده اند، تزریق ماهانه پنی سیلین برای مدت نامحدودی توصیه می شود؛ چون خطر عود بیماری حتی در دهه های ۵ و ۶ زندگی وجود دارد. در افراد بالای ۱۸ سال بدون عارضه قلبی كه دچار تب روماتیسمی شده اند، ۵ سال درمان پیشگیرانه ضروری است.